Przepisy w obecnym brzmieniu zakładają, że nauczyciel odbywający przygotowanie do zawodu nauczyciela podlega obowiązkowej ocenie pracy w drugim i ostatnim roku jego odbywania.
Ocena pracy nauczyciela w drugim roku przygotowania do zawodu
Przepisy w obecnym brzmieniu zakładają, że nauczyciel odbywający przygotowanie do zawodu nauczyciela podlega obowiązkowej ocenie pracy w drugim roku jego odbywania. Ocena powinna zostać jednak dokonana dopiero po przeprowadzeniu i omówieniu zajęć w wymiarze co najmniej 1 godziny w obecności dyrektora, mentora i wskazanej przez dyrektora osoby. Ocena ta powinna zostać dokonana z inicjatywy dyrektora, co oznacza, że powinna zostać dokonana w okresie nie dłuższym, niż 3 miesiące od dnia powiadomienia nauczyciela na piśmie o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy. Warto zaznaczyć, że podczas dokonywania oceny pracy nauczyciela począwszy od 1 września 2022 r., zastosowanie znajdą przepisy nowego rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy nauczycieli (Dz. U. z 2022 r., poz. 1822). Rozporządzenie to określa m.in. obowiązkowe i dodatkowe kryteria oceny pracy nauczyciela. Ocenie podlegać będą wszystkie kryteria obowiązkowe i po jednym kryterium wskazanym odpowiednio przez dyrektora i nauczyciela przed dokonaniem oceny (dyrektor wybrane przez siebie kryterium dodatkowe powinien wskazać w piśmie informującym nauczyciela o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy, następnie nauczyciel, w terminie 3 dni od otrzymania takiego powiadomienia, powinien poinformować dyrektora o wybranym przez siebie kryterium dodatkowym, w ramach którego będzie oceniany).
Do obowiązkowych kryteriów oceny zaliczają się:
1) poprawność merytoryczna i metodyczna prowadzonych zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
2) dbałość o bezpieczne i higieniczne warunki nauki, wychowania i opieki;
3) znajomość praw dziecka, w tym praw określonych w Konwencji o prawach dziecka, ich realizacja oraz kierowanie się dobrem ucznia i troską o jego zdrowie z poszanowaniem jego godności osobistej;
4) wspieranie każdego ucznia, w tym ucznia niepełnosprawnego, w jego rozwoju oraz tworzenie warunków do aktywnego i pełnego uczestnictwa ucznia w życiu szkoły oraz środowiska lokalnego;
5) kształtowanie u uczniów szacunku do drugiego człowieka, świadomości posiadanych praw oraz postaw obywatelskiej, patriotycznej i prospołecznej, w tym przez własny przykład nauczyciela;
6) współpraca z innymi nauczycielami w zakresie wynikającym z realizowanych przez szkołę zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych oraz zadań statutowych;
7) przestrzeganie przepisów prawa z zakresu funkcjonowania szkoły oraz wewnętrznych uregulowań obowiązujących w szkole, w której nauczyciel jest zatrudniony;
8) poszerzanie wiedzy i doskonalenie umiejętności związanych z wykonywaną pracą, w tym w ramach doskonalenia zawodowego;
9) współpraca z rodzicami.
Z kolei dodatkowe kryteria oceny nauczyciela obejmują:
1) planowanie, organizowanie i prowadzenie zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych wynikających ze specyfiki szkoły i zajmowanego stanowiska, z wykorzystaniem metod aktywizujących ucznia, w tym narzędzi multimedialnych i informatycznych, dostosowanych do specyfiki prowadzonych zajęć;
2) diagnozowanie potrzeb i możliwości ucznia oraz indywidualizowanie pracy z uczniem;
3) analizowanie własnej pracy, wykorzystywanie wniosków wynikających z tej analizy do doskonalenia procesu dydaktyczno-wychowawczego i opiekuńczego oraz osiąganie pozytywnych efektów pracy;
4) wykorzystywanie w pracy wiedzy i umiejętności nabytych w wyniku doskonalenia zawodowego;
5) realizowanie innych zajęć i czynności, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 KN, w tym udział w przeprowadzaniu egzaminów, o których mowa w art. 42 ust. 2b pkt 2 KN, i prowadzenie konsultacji, o których mowa w art. 42 ust. 2f KN;
6) podejmowanie innowacyjnych rozwiązań organizacyjnych, programowych lub metodycznych w prowadzeniu zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych;
7) pobudzanie inicjatyw uczniów przez inspirowanie ich do działań w szkole i środowisku pozaszkolnym oraz sprawowanie opieki nad uczniami podejmującymi te inicjatywy;
8) prowadzenie oraz omawianie zajęć otwartych dla nauczycieli lub rodziców;
9) realizowanie powierzonych funkcji lub innych zadań zleconych przez dyrektora szkoły;
10) umiejętność rozwiązywania konfliktów wśród uczniów;
11) umiejętność rozpoznawania i stosowania komunikacji niewerbalnej oraz doskonalenie umiejętności komunikacyjnych;
12) opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych programów nauczania, programów wychowawczo-profilaktycznych lub innych programów wynikających ze specyfiki szkoły lub zajmowanego stanowiska, z uwzględnieniem potrzeb uczniów;
13) przeprowadzenie ewaluacji działań wynikających z pełnionej funkcji lub zadań związanych z oświatą realizowanych poza szkołą oraz wykorzystywanie jej wyników do podnoszenia jakości pracy szkoły;
14) współpracę z Centralną Komisją Egzaminacyjną lub okręgową komisją egzaminacyjną, w szczególności w charakterze egzaminatora, autora zadań lub recenzenta, placówkami doskonalenia nauczycieli lub uczelniami w zakresie opieki nad studentami odbywającymi praktyki pedagogiczne;
15) inne szczególne osiągnięcia nauczyciela wynikające z jego pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej.
Podobnie jak dotychczas oceniany nauczyciel może otrzymać oceny: wyróżniającą, bardzo dobrą, dobrą, bądź negatywną. Nauczyciel może wnioskować o to, aby w trakcie jego oceny pracy dyrektor zasięgnął opinii właściwego doradcy metodycznego na temat jego pracy nauczyciela, a w przypadku braku takiej możliwości – opinii innego nauczyciela dyplomowanego lub mianowanego.
Dyrektor powinien również zasięgnąć mentora, rady rodziców oraz może zasięgnąć opinii samorządu uczniowskiego i właściwego doradcy metodycznego (w braku takiej możliwości – innego nauczyciela dyplomowanego lub mianowanego). Opinie powinny zostać przedstawione w ciągu 14 dni od powiadomienia przez dyrektora o potrzebie ich wydania. Dyrektor szkoły ustala poziom spełniania łącznie wszystkich obowiązkowych kryteriów oceny pracy oraz po jednym kryterium dodatkowym wskazanym przez siebie i przez nauczyciela, a następnie ustala ocenę pracy nauczyciela. Poziom spełniania kryteriów oceny pracy jest oceniany w punktach:
1) od 0 do 30 – w przypadku kryterium oceny pracy dotyczącym poprawności merytorycznej i metodycznej prowadzonych zajęć;
2) od 0 do 5 – w przypadku pozostałych obowiązkowych i dodatkowych kryteriów oceny pracy. W przypadku gdy dyrektor szkoły ustali, że suma punktów:
1) wynosi 90% maksymalnej liczby punktów i powyżej – nauczyciel otrzymuje ocenę wyróżniającą;
2) jest równa lub wyższa niż 75% maksymalnej liczby punktów i nie przekracza 89,99% maksymalnej liczby punktów – nauczyciel otrzymuje ocenę bardzo dobrą;
3) jest równa lub wyższa niż 55% maksymalnej liczby punktów i nie przekracza 74,99% maksymalnej liczby punktów – nauczyciel otrzymuje ocenę dobrą;
4) wynosi poniżej 55% maksymalnej liczby punktów – nauczyciel otrzymuje ocenę negatywną.
Ocena powinna zostać ustalona po zapoznaniu nauczyciela z jej projektem i po wysłuchaniu jego uwag i zastrzeżeń. Karta oceny pracy wręczona nauczycielowi powinna zawierać:
1) imię (imiona) i nazwisko oraz datę urodzenia nauczyciela;
2) miejsce zatrudnienia i zajmowane stanowisko;
3) staż pracy pedagogicznej;
4) stopień awansu zawodowego lub informację o nieposiadaniu stopnia awansu zawodowego;
5) wykształcenie;
6) datę dokonania ostatniej oceny pracy;
7) okres pracy, za który została dokonana ocena pracy;
8) stwierdzenie uogólniające, wskazujące otrzymany rodzaj oceny;
9) uzasadnienie oceny pracy;
10) datę dokonania oceny pracy;
11) podpis osoby dokonującej oceny pracy;
12) pouczenie o terminie i trybie wniesienia odwołania od oceny pracy albo złożenia wniosku o ponowne ustalenie oceny pracy.
Dyrektor powinien pamiętać, że zgodnie z art. 9fa ust. 12 KN, nauczyciel, który uzyskał negatywną ocenę pracy w drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, nie może być ponownie zatrudniony w tej samej szkole do czasu uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego (z nauczycielami tymi nawiązywana jest umowa o pracę na czas określony na 2 lata szkolne). Po podjęciu zatrudnienia w innej szkole nauczyciel będzie odbywał przygotowanie do zawodu nauczyciela w takim samym wymiarze, jak za pierwszym razem, do którego nie będzie się wliczać okresu dotychczas odbytego przygotowania do zawodu nauczyciela. Z tego też względu warto pamiętać, że nauczycielowi, w terminie 14 dni od dnia doręczenia oceny pracy, przysługuje prawo wniesienia odwołania, za pośrednictwem dyrektora szkoły, do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą.
Ocena pracy w ostatnim roku przygotowania do zawodu
Do kolejnej oceny pracy nauczyciela początkującego dojdzie w ostatnim roku odbywania przez niego przygotowania do zawodu nauczyciela. Procedura ta odbywa się w sposób analogiczny, jak w przypadku dokonywania oceny w drugim doku przygotowania do zawodu, natomiast uzyskanie co najmniej dobrej oceny pracy będzie warunkiem do przeprowadzenia przez nauczyciela początkującego zajęć w obecności powołanej przez dyrektora komisji. Natomiast nauczyciel, który uzyskał negatywną ocenę pracy w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, po podjęciu zatrudnienia w innej szkole będzie odbywał dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze roku i 9 miesięcy. W ostatnim roku odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela w innej szkole nauczyciel, który w tym okresie uzyskał co najmniej dobrą ocenę pracy, powinien przeprowadzić zajęcia, w wymiarze 1 godziny, w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły.
Marcin Majchrzak
zwiń >>