Czy nauczycielka ur. 19.06.1961 r., zatrudniona w przedszkolu publicznym w okresie 01.09.1982–30.09.2021, może przejść na emeryturę na podstawie art 88 ust 1 KN (praca w szczególnych warunkach)? Czy praca w przedszkolu jest zaliczana do pracy w szczególnych warunkach (jakie szczególne warunki mogą wystąpić w przedszkolu)? Nauczycielka chce, aby okres 01.09.1982–31.12.2008 zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach. Jaka jest korzyść dla nauczyciela emeryta z takiego zapisu na świadectwie?

Nauczycielka nie może przejść na emeryturę nauczycielską bez względu na wiek, ponieważ w dniu 31 grudnia 2008 r. nie spełniła łącznie wymogu posiadania 30-letniego stażu pracy, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej (art. 88 ust. 2a w zw. z ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, Dz. U. z 2019 r., poz. 2215 ze zm.).

Do dnia 31 grudnia 2008 r. praca nauczyciela przedszkola była zaliczana do pracy w szczególnym charakterze (ale nie w szczególnych warunkach), co wynika z art. 86 KN oraz z zaliczenia do pracy w szczególnym charakterze od dnia 1 stycznia 2009 r. jedynie pracy wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy nauczycieli, wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych (poz. 21 załącznika nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych, Dz. U. z 2018 r. poz. 1924 ze zm.). Okres zatrudnienia do 31 grudnia 2008 r. należy wymienić w świadectwie pracy jako pracę w szczególnym charakterze (ale nie w szczególnych warunkach), zgodnie z § 2 ust. 1 pkt 15 rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 30.12.2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1862 ze zm.). Z tego tytułu na gruncie uprawnień emerytalnych przysługuje rekompensata (nie jest to świadczenie pieniężne, tylko dodatek do kapitału początkowego), o ile nauczycielka spełniła wszystkie wymogi ustawowe. Zgodnie z art. 2 pkt 5 ww. ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r., rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej wskutek odebrania im tego przywileju przez ustawodawcę (wyrok SA w Rzeszowie z dnia 13 października 2010 r., III AUa 645/10). Prawo do rekompensaty mają osoby urodzone po 1948 r., które przed 1 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub charakterze z uwzględnieniem wyłącznie okresów, w których praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (np. z pominięciem okresów trwania stosunku pracy, za które wypłacono wynagrodzenie chorobowe lub świadczenia z ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa) – art. 21 ust. 1 ww. ustawy.