Czy umowa zlecenie, umowa o dzieło lub staż z Urzędu Pracy (wszystko po ukończeniu studiów) pozbawiają uprawnień do otrzymania zasiłku na zagospodarowanie?

Podstawa prawna:
Art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela
Stanowisko MENiS w sprawie zasiłku na zagospodarowanie
Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112) nauczyciel posiadający wymagane kwalifikacje, który swą pierwszą pracę zawodową w życiu podejmuje w szkole, na swój wniosek otrzymuje jednorazowy zasiłek na zagospodarowanie w wysokości dwumiesięcznego otrzymywanego wynagrodzenia zasadniczego. Prawo do złożenia wniosku o wypłacenie zasiłku przysługuje nauczycielowi w okresie pierwszych dwóch lat pracy w szkole. Zasiłek wypłaca szkoła, w której nauczyciel jest zatrudniony w dniu złożenia wniosku.
 

Szereg wątpliwości interpretacyjnych budzi zapis "pierwszą pracę zawodową w życiu podejmuje w szkole". Celem ich rozstrzygnięcia należy odwołać się do idei, jaka przyświecała ustawodawcy przy jego tworzeniu. Było to przede wszystkim zapewnienie pomocy materialnej pracownikowi, który ukończył studia i rozpoczyna ścieżkę kariery zawodowej. Przepisu tego nie można identyfikować wyłącznie z faktem rozpoczęcia pracy w oświacie, ale z faktem rozpoczęcia pracy w ogóle.
Oznacza to, iż w obecnym stanie prawnym uprawnionym do pobrania zasiłku na zagospodarowanie jest wyłącznie nauczyciel, który przed podjęciem pracy w szkole nie wykonywał żadnej pracy na podstawie umów wynikających z ustawy z dnia 26 lipca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Natomiast podjęcie dorywczej pracy w czasie studiów, na podstawie umów cywilnoprawnych (np. o dzieło, zlecenie), nie stanowi przeszkody do ubiegania się o zasiłek na zagospodarowanie.
Zgodnie z art. 61 ust. 2 Karty Nauczyciela zasiłek na zagospodarowanie podlega zwrotowi, jeżeli nauczyciel nie przepracuje trzech lat w szkole. W uzasadnionych przypadkach organ prowadzący szkołę może zwolnić nauczyciela w całości lub w części od obowiązku zwrotu zasiłku.
Oznacza to, iż nauczyciel, który zmienia pracę po otrzymaniu zasiłku na zagospodarowanie, a przed upływem 3 lat od momentu pobrania, na żądanie organu prowadzącego, zobowiązany jest do jego zwrotu.
Z uwagi na uwarunkowania społeczno - gospodarcze powstanie przerwy z zatrudnieniu staje się coraz bardziej powszechnym zjawiskiem. Powstaje w związku z tym szereg wątpliwości interpretacyjnych i uwag w zakresie zasiłku na zagospodarowanie.
Ustawodawca nie sprecyzował sytuacji, kiedy powstaje krótka przerwa w zatrudnieniu. W opinii MENiS do zachowania prawa do ubiegania się o przyznanie zasiłku na zagospodarowanie koniecznie jest zachowanie ciągłości pomiędzy jednym a drugim stosunkiem pracy. Istnieją jednak sytuacje, w których zachowanie bezpośredniej ciągłości, z braku możliwości zatrudnienia, nie jest możliwe.
W takim przypadku należy przyjąć, iż po podjęciu nowego zatrudnienia w szkole, uprawnienie do ubiegania się o zasiłek na zagospodarowanie posiada wyłącznie nauczycie, który w okresie nie świadczenia pracy nie uzyskiwał żadnych dochodów.