Pracownik zatrudniony z Kodeksu pracy w związku z art. 15 Prawo oświatowe za zgodą organu prowadzącego (Ministerstwo Infrastruktury) posiada przygotowanie pedagogiczne, jest nauczycielem przedmiotów zawodowych. a. Czy ww. pracownikowi wypłacamy dodatek za wychowawstwo? b. Czy takiego nauczyciela można zatrudnić z Karty Nauczyciela? Jeśli tak – to z jakiego artykułu? Jakie przysługuje mu wynagrodzenie? Czy zostanie zatrudniony jako stażysta, czy można np. zaliczyć mu 5 lat pracy i zatrudnić jako kontraktowego? A może – ze względu na to, że zgoda zawiera informację „wynagrodzenie takiej osoby powinno być ustalone w wysokości nie wyższej niż przewidziane dla nauczyciela dyplomowanego, nie wyższe niż 184% kwoty bazowej, określonej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej” – jako dyplomowanego? c. Czy ww. nauczyciel może mieć stawkę godzinową (zgodnie z kwotą bazową) i być rozliczany z odbytych godzin? d. Czy jeśli ww. nauczyciel jest opiekunem praktyk, to powinna być z nim zawarta umowa zlecenia (nawet jeśli ma z nami jednocześnie umowę o pracę)? Jak powinien być rozliczony czas pracy?

Treść pytania jest niejasna, ponieważ wynika z niego, że dana osoba jest osobą niebędącą nauczycielem, co wprost wynika z zatrudnienia w oparciu o art. 15 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r., poz. 1082) oraz przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r., poz. 1320 ze zm.). Na tej podstawie zatrudnia się pracownika niepedagogicznego, który wyjątkowo może prowadzić zajęcia z uczniami, np. w związku z posiadaniem przygotowania zawodowego (ale nie kwalifikacji nauczyciela) uznanego przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego. Z drugiej zaś strony pracownik jest nazywany „nauczycielem”, podczas gdy to określenie jest zastrzeżone jedynie dla pracowników posiadających kwalifikacje nauczyciela do pracy na tym stanowisku – art. 1 i art. 9 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, Dz. U. z 2019 r., poz. 2215 ze zm. Wynika z tego, że osoba niebędąca nauczycielem nie może zostać zatrudniona na stanowisku nauczyciela i odwrotnie. Na podstawie zbyt ogólnej treści pytania nie można wywnioskować, czy dana osoba jest osobą niebędącą nauczycielem, czy nauczycielem, dlatego najlepiej, aby dyrektor o rozstrzygnięcie tej kwestii zwrócił się do kuratora oświaty, podając wszelkie posiadane informacje o kwalifikacjach tej osoby.

Osobie zatrudnionej na podstawie art. 15 PO (pracownikowi niepedagogicznemu) nie przysługuje dodatek za wychowawstwo. Takiego składnika wynagrodzenia nie przewidują przepisy KP, zaś art. 30 ust. 1 pkt 2 i art. 34a KN wyraźnie zastrzegają prawo do takiego składnika wynagrodzenia osobom zatrudnionym na stanowisku nauczycieli.

Jeżeli sprzecznie z przepisami PO i KN osobę posiadającą kwalifikacje nauczyciela zatrudniono na podstawie art. 15 PO jako pracownika niepedagogicznego, to powinna ona zostać zatrudniona na stanowisku nauczyciela. Jeśli dana osoba ma kwalifikacje wystarczające do pracy na konkretnym stanowisku (nie wynika to z treści pytania), nauczyciela należy zatrudnić na czas określony jednego roku szkolnego w celu odbycia stażu, zgodnie z art. 9a ust. 2 i art. 10 ust. 2 KN. Przy tym posiadanie 5-letniego stażu nie skutkuje nadaniem stopnia awansu nauczyciela kontraktowego. Zgodnie z art. 9a ust. 3 KN, osoby posiadające co najmniej pięcioletni okres pracy i znaczący dorobek zawodowy uzyskują z dniem nawiązania stosunku pracy w szkole stopień nauczyciela kontraktowego. „Znaczącym dorobkiem” jest ponadprzeciętny, znacznie przewyższający dorobek zawodowy wymagany od ogółu nauczycieli, który powinien znaleźć odzwierciedlenie w przyznanych w dotychczasowej pracy nagrodach i wyróżnieniach, ewentualnie także w dyplomach czy świadectwach potwierdzających uzyskanie dodatkowych kwalifikacji, umiejętności przydatnych w przyszłej pracy nauczyciela. Długoletniego zatrudnienia, a nawet zaangażowania w pracy zawodowej, które powinno cechować każdego pracownika, nie można utożsamiać ze znaczącym dorobkiem zawodowym (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 lipca 2011 r., I OSK 312/11; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 3 lipca 2012 r., II SA/Rz 385/12). Posiadanie niepełnych kwalifikacji pedagogicznych umożliwia zatrudnienie na stanowisku nauczyciela, co jest z kolei uzależnione od uzyskania zgody kuratora oświaty na zatrudnienie na stanowisku pedagogicznym, która obejmuje również okres zatrudnienia na czas określony (art. 10 ust. 9 KN). Nauczycielowi bez pełnych kwalifikacji nie można w ogóle nadać stopnia nauczyciela kontraktowego, ponieważ jest traktowany jak nauczyciel stażysta (art. 10 ust. 10 KN). Stawki wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, w tym stażysty, określa załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (Dz.U. z 2014 r., poz. 416 ze zm.). Są to stawki miesięczne, a więc nauczycielowi nie można zaproponować stawki godzinowej i ograniczyć prawa do wynagrodzenia tylko do przepracowanych godzin.

Jeśli natomiast pracownik faktycznie jest osobą niebędącą nauczycielem, to zgodnie z art. 15 ust. 3 PO jej wynagrodzenie nie może być miesięcznie wyższe niż 184% kwoty bazowej, określanej dla nauczycieli corocznie w ustawie budżetowej. Ponieważ przepisy KP nie zawierają żadnych ograniczeń, osobie niebędącej nauczycielem wynagrodzenie można ustalić w stawce miesięcznej lub godzinowej, w ramach ww. ustawowego limitu. W tym ostatnim przypadku, ponieważ umowa o pracę musi zawierać wymiar etatu (art. 29 § 1 pkt 4 KP), w sytuacji, gdy pracodawca nie zapewni możliwości przepracowania liczby godzin zgodnej z wymiarem etatu, za wykonaną pracę pracownik otrzyma wynagrodzenie godzinowe, a za „brakujące” godziny – wynagrodzenie za przestój (art. 81 § 1 KP).

Zarówno w przypadku zatrudnienia jako osoby niebędącej nauczycielem, jak i nauczyciela obowiązuje wymóg zawarcia umowy o pracę (art. 15 PO, art. 10 KN), dlatego nie można z tą osobą zawrzeć umowy zlecenia do wykonywania zadań opiekuna praktyk. Zadania te są wliczane do pracowniczego czasu pracy.