Procedury przyznawania dodatków

W skład wynagrodzenia nauczycieli, oprócz wynagrodzenia zasadniczego, wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw, nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, wchodzą dodatki: za wysługę lat, motywacyjny, funkcyjny oraz za warunki pracy. Osobnym świadczeniem są dodatki socjalne: dodatek mieszkaniowy i wiejski. 

Osoba odpowiedzialna: dyrektor, pracownik komórki kadrowej

Termin:
Krok 1. – zaraz po przyjęciu akt osobowych od zatrudnianego nauczyciela, a najpóźniej 5 dni przed dniem rozpoczęcia przez niego pracy.
Krok 2. – wynika z organizacji roku szkolnego lub jest następstwem działań kadrowych dyrektora.
Krok 3. – do końca września.
Krok 4. – druga połowa sierpnia.

KROK 1. Przyznawanie dodatku za wysługę lat
Dodatek za wysługę lat jest dodatkiem obligatoryjnym, który po spełnieniu wymogów należy się każdemu nauczycielowi. Z treści art. 33 ust. 1 Karty Nauczyciela (dalej: KN) wynika, że nauczycielom przysługuje dodatek za wysługę lat w wysokości 1% wynagrodzenia zasadniczego za każdy rok pracy. Dodatek ten wypłacany jest miesięcznie, poczynając od czwartego roku pracy. Nie może on jednak przekroczyć 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Ten pozornie prosty zapis został uzupełniony informacją zawartą w ustępie 3: "Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy, określa, w drodze rozporządzenia, szczególne przypadki zaliczania okresów zatrudnienia oraz innych okresów uprawniających do dodatku za wysługę lat." Ministrowie doprecyzowali zasady przyznawania dodatku za wysługę lat, a uściślają je uchwały organów prowadzących.

Przyznanie dodatku za wysługę lat powinno nastąpić zaraz po przyjęciu akt osobowych od zatrudnianego nauczyciela, a najpóźniej 5 dni przed dniem rozpoczęcia przez niego pracy.

KROK 2. Przyznawanie dodatku funkcyjnego
Dodatek funkcyjny nie jest dodatkiem obligatoryjnym, a jego istnienie wynika z zapisów art. 30 ust. 1 pkt 2 KN. Ustęp 2 natomiast precyzuje, że jego wysokość zależy od powierzonego stanowiska lub sprawowanej funkcji. W ust. 6 ustawodawca przeniósł na jednostki samorządu terytorialnego, będące organami prowadzącymi szkoły, obowiązek ustalenia wysokości stawek dodatków funkcyjnych i szczegółowe warunki ich przyznawania.

Wysokość dodatków funkcyjnych jest na mocy art. 30 ust. 6 KN określana w regulaminie przez organ prowadzący. Organ ten może ustalić widełkowo wysokość dodatków funkcyjnych dla członków kadry kierowniczej i wówczas dyrektor ma możliwość różnicowania dodatków w ramach posiadanych środków finansowych.

Różnicując dodatki funkcyjne dyrektor przy podejmowaniu decyzji powinien uwzględnić stopień obciążenia osób funkcyjnych pracą i zakres odpowiedzialności. Dodatki funkcyjne dla opiekunów stażu i dla wychowawców najczęściej są "sztywno" ustalone i nie pozostawiają dyrektorowi możliwości różnicowania wysokości.

KROK 3. Przyznawanie dodatku za warunki pracy
Dodatek za warunki pracy nie jest dodatkiem obligatoryjnym. Mogą go otrzymać m.in. nauczyciele pracujący:

• w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych,
• szkołach specjalnych i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami specjalnymi,
• w internatach prowadzących wychowawcze grupy specjalne,
• w niektórych szkołach zawodowych, takich jak szkoły: górnicze, leśne, rolnicze, medyczne, szkoły przy zakładach karnych,
• w szkołach podstawowych prowadzących klasy łączone,
• w szkołach z obcym językiem wykładowym i w szkołach z programem międzynarodowej matury.

Wymienione przykłady nie wyczerpują całej listy przypadków, która znajduje się w rozporządzeniu MENiS z 31 stycznia 2005 r. w sprawie wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli, ogólnych warunków przyznawania dodatków do wynagrodzenia zasadniczego oraz wynagradzania za pracę w dniu wolnym od pracy (dalej: rozporządzenie).

Dyrektor zapoznaje się z obowiązującymi przepisami prawa, szczególnie z zapisami art. 30 i 34 KN i zapisami § 8 i § 9 rozporządzenia, z uchwałą organu prowadzącego wprowadzającą regulamin przyznawania dodatku za warunki pracy i określającą kwotowe lub procentowe stawki dodatków lub widełki, w ramach których dyrektor może przyznawać dodatki.

KROK 4. Przyznawanie dodatku motywacyjnego
Dodatek motywacyjny w rękach sprawnego dyrektora może się okazać najważniejszym dodatkiem do wynagrodzenia, wpływającym mobilizująco na pracę nauczycieli.

Istnienie tego nieobligatoryjnego dodatku wynika wprost z zapisów art. 30 ust. 1 pkt 2 KN. W ust. 2 ustawodawca dodał, że wysokość dodatku zależy od jakości świadczonej pracy i wykonywania dodatkowych zadań lub zajęć, ale uszczegółowienie kryteriów i wysokość dodatku pozostawił w rękach organów prowadzących.

Dyrektor dostarcza listę nauczycieli uprawnionych do otrzymania dodatku motywacyjnego do komórki kadrowej. Tam zostaje stworzony dokument, który określa:

• wymiar zatrudnienia,
• angaż,
• wykaz lub notatkę dla pracowników księgowości na obowiązującym w szkole wzorcu, zgodnie z zasadami współpracy pomiędzy komórką kadrową a księgowością szkoły lub placówki.

Dodatek motywacyjny wypłaca się z góry w terminie wypłaty wynagrodzenia.

KROK 5. Przyznawanie dodatków socjalnych
Dodatki socjalne to dodatek mieszkaniowy i tzw. dodatek wiejski. Dodatek mieszkaniowy jest obligatoryjny dla nauczycieli posiadających kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela i pracujących na terenie wiejskim oraz w mieście liczącym do 5 000 mieszkańców.

Rolą dyrektora lub pracownika komórki kadrowej, przy przyznawaniu dodatku mieszkaniowego, jest dokładne określenie statusu osób wspólnie zamieszkujących z ubiegającym się o dodatek nauczycielem. Dyrektor nie ma realnego wpływu na wysokość przyznawanych dodatków socjalnych.

Szczegółowe zasady przyznawania dodatku mieszkaniowego określa uchwała organu prowadzącego, wprowadzająca regulamin przyznawania dodatków mieszkaniowych. Regulamin określa komu i w jakiej sytuacji przysługuje dodatek mieszkaniowy i ustala jego wysokość.

Nauczycielowi posiadającemu kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela, zatrudnionemu na terenie wsi lub w mieście liczącym do 5 000 mieszkańców, przysługuje odrębny dodatek, tzw. dodatek wiejski, w wysokości 10% wynagrodzenia zasadniczego.