Proszę o wyjaśnienie, kiedy należy płacić za godziny nadliczbowe stałe - czy tylko za faktycznie przepracowane? Jeżeli nauczyciel jest w delegacji (wycieczka z klasą, z uczniami na konkursie, na konferencji, kursie lub przeprowadza w szkole konkurs albo jest do dyspozycji dyrektora, bo klasa pojechała na wycieczkę) - jak należy w takich przypadkach postąpić? Proszę o dokładną informację i podstawę prawną, bo spotkałam się z różną interpretacją.

Interpretacji w sprawie godzin ponadwymiarowych faktycznie jest wiele. W ostatnim czasie jednak pogląd w tej kwestii zdecydowanie się zmienił, m.in. przez rygorystyczną interpretację MEN, zgodnie z którą wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje wyłącznie za godziny faktycznie zrealizowane. 

Dla zrozumienia takiego stanowiska należy dokladnie przeanalizować zapisy Karty Nauczyciela:

Art. 35. 1. W szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania, nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością, których liczba nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

2. Przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych.

art. 39 ust. 4. Składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac, wypłaca się miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca.

Podsumowując, godziny ponadwymiarowe przydzielane są nauczycielowi na dany rok szkolny i uwzględnione są w projekcie organizacyjnym. Jedynie za te godziny przysługuje nauczycielowi dodatkowe wynagrodzenie. Jeżeli zatem przebywał on na wycieczce, szkoleniu czy konkursie - wykonywał inne czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, a nie realizował godzin ponadwymiarowych (tych konkretnych - przydzielonych przez dyrektora). Swego rodzaju rekompensatą za taką pracę nauczyciel może otrzymać np. zwiększony dodatek motywayjny.