W szkole podstawowej ogólnodostępnej mamy ucznia (obecnie w klasie V), który posiada orzeczenie o indywidualnym nauczaniu oraz orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez Powiatową Poradnię Psychologiczno-Pedagogiczną ze względu na niepełnosprawność sprzężoną: niepełnosprawność intelektualną w stopniu lekkim oraz niepełnosprawność ruchową (mózgowe porażenie dziecięce czterokończynowe). Chłopiec potrzebuje nieustannie pomocy innej osoby, nie potrafi samodzielnie się przemieszczać, nie zgłasza potrzeb fizjologicznych, nie pisze samodzielnie, ma niewyraźną mowę. Jak wynika z orzeczenia, wiele zdiagnozowanych funkcji osiągnęło poziom niepełnosprawności stopnia umiarkowanego. Przez wiele lat przyjeżdżała do dziecka nauczycielka ze szkoły specjalnej. Obecnie przydzieliłam nauczanie indywidualne jednej nauczycielce naszej szkoły, która ukończyła oligofrenopedagogikę (Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz.U.2008.175.1086) - paragraf 3 (szczególne punkt 2). Przydzielając jedną osobę przychyliłam się do prośby rodziców chłopca, którzy pisali, że „syn bardzo trudno przyzwyczaja się do nowych osób, źle znosi obecność nieznanych sobie osób, w związku z czym ogromnie się stresuje. Znacznie lepiej byłoby dla chłopca, żeby przyzwyczaił się do metod pracy i osobowości jednego nauczyciela. Jedna osoba jest również w stanie zmieniać i dostosowywać treści z różnych przedmiotów do samopoczucia syna i jego chęci pracy w danym dniu”. Pracująca z uczniem nauczycielka opracowała indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny, dostosowując treści programowe do możliwości intelektualnych dziecka. Uczy wszystkich podstawowych przedmiotów przewidzianych ramowym planem nauczania. Ma możliwość modyfikowania, dostosowywania treści poszczególnych przedmiotów do samopoczucia dziecka i jego chęci pracy danego dnia. Pytania: - Czy wobec powyższej sytuacji dyrektor może przydzielić uczniowi klasy V nauczanie indywidualne jednemu nauczycielowi czy też muszą to być nauczyciele przedmiotowcy? - Czy ze względu na bardzo ograniczone możliwości intelektualne chłopca na świadectwie końcoworocznym/arkuszu ocen powinny zostać wystawione oceny z poszczególnych przedmiotów czy tez może to być ocena opisowa - wspierająca? - Jeżeli uczeń pozostaje w tej samej klasie, to czy w arkuszu wpisuje się adnotację „niepromowany do następnej klasy” czy też można zapisać „wydłużono etap edukacyjny”? - Czy w pracy z uczniem należy korzystać z podręczników wybranych w szkole dla danej klasy czy tez mogą to być podręczniki dostosowane do możliwości dziecka? (takie podręczniki opracowuje wydawnictwo WSiP)

Podstawa prawna:

1) Art. 1 ust. 5 i 5a oraz Art. 71b ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty,

2) Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych,

3) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych,

4) Rozporządzenie MEN 12.03.2009 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli (…),

5) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 20.01.2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych,

6) ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży.

O niepełnosprawności oraz kwalifikacjach nauczycieli pisaliśmy na naszych stronach wielokrotnie. Fakt, że orzeczono niepełnosprawność w stopniu lekkim obliguje szkołę do realizacji tych samych podstaw programowych, które są przeznaczone dla pozostałych uczniów klasy 5. Oczywiście uczeń powinien mieć dostosowane warunki, program nauczania oraz podręczniki do jego możliwości i potrzeb edukacyjnych. Oznacza to, że każdy przedmiot powinien nauczany przez nauczyciela mającego odpowiednie kwalifikacje do przedmiotu oraz ukończoną oligofrenopedagogikę zgodnie z rozporządzeniem w sprawie kwalifikacji nauczycieli z 12.03.2009 r. (ze zm.).

Uczeń powinien być oceniany z każdego nauczanego obowiązkowego przedmiotu na podstawie rozporządzenia z 30.04.2007 r. (ze zm.).

Uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim otrzymują świadectwa promocyjne i świadectwa ukończenia szkoły na takim samym druku, jak pozostali uczniowie danej szkoły. Dla uczniów niepełnosprawnych oraz uczniów szkół w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich można przedłużyć okres nauki na każdym etapie edukacyjnym o jeden rok, zwiększając proporcjonalnie wymiar godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych.

Decyzję o przedłużeniu okresu nauki uczniowi niepełnosprawnemu podejmuje rada pedagogiczna, po uzyskaniu pozytywnej opinii zespołu, którego zadaniem jest planowanie i koordynowanie udzielania uczniowi pomocy psychologiczno-pedagogicznej, o którym mowa w przepisach w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz zgody rodziców ucznia.

Decyzje, o których mowa wyżej, podejmuje się nie później niż:

1) w przypadku szkoły podstawowej - do końca lutego danego roku szkolnegoodpowiednio w klasie III i klasie VI (…).

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 17 listopada 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych:

§ 6.1. Nauczyciel jest obowiązany indywidualizować pracę z uczniem na obowiązkowych i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia.

1a. Nauczyciel jest obowiązany dostosować wymagania edukacyjne, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1, do indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia:

1) posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego — na podstawie tego orzeczenia oraz ustaleń zawartych w indywidualnym programie edukacyjno-terapeutycznym, opracowanym dla ucznia na podstawie przepisów w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych albo przepisów w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach;

2) posiadającego orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania — na podstawie tego orzeczenia oraz ustaleń zawartych w planie działań wspierających, opracowanym dla ucznia na podstawie przepisów w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach;

3) posiadającego opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, o specyficznych trudnościach w uczeniu się lub inną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej — na podstawie tej opinii oraz ustaleń zawartych w planie działań wspierających, opracowanym dla ucznia na podstawie przepisów, o których mowa w pkt 2;4) nieposiadającego orzeczenia lub opinii wymienionych w pkt 1–3, który objęty jest pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole — na podstawie ustaleń zawartych w planie działań wspierających, opracowanym dla ucznia na podstawie przepisów, o których mowa w pkt 2.

§ 37. 1. Uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania może przystąpić do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego w warunkach dostosowanych do jego indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych, na podstawie tego orzeczenia.

2. Uczeń posiadający opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, o specyficznych trudnościach w uczeniu się może przystąpić do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego w warunkach dostosowanych do jego indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych, na podstawie tej opinii. Opinię przedkłada się dyrektorowi szkoły, w terminie do dnia 15 października roku szkolnego, w którym uczeń  przystępuje do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego.

3. Uczeń chory lub niesprawny czasowo może przystąpić do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego w warunkach odpowiednich ze względu na jego stan zdrowia, na podstawie zaświadczenia o stanie zdrowia wydanego przez lekarza.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży.

§ 2. Dyrektor przedszkola lub szkoły, zwany dalej "dyrektorem", organizuje indywidualne przygotowanie przedszkolne lub indywidualne nauczanie w sposób zapewniający wykonanie określonych w orzeczeniu zaleceń dotyczących warunków realizacji potrzeb edukacyjnych dziecka oraz form pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

§ 3. 2.Zajęcia indywidualnego nauczania są prowadzone z uczniem przez jednego lub kilku nauczycieli szkoły, którym dyrektor powierzy prowadzenie tych zajęć, z tym że prowadzenie zajęć indywidualnego nauczania z uczniami klas I-III szkoły podstawowej powierza się jednemu nauczycielowi.

3.W uzasadnionych przypadkach dyrektor może powierzyć prowadzenie zajęć indywidualnego przygotowania przedszkolnego lub zajęć indywidualnego nauczania nauczycielowi zatrudnionemu w innym przedszkolu lub szkole.

4.Zajęcia indywidualnego przygotowania przedszkolnego lub zajęcia indywidualnego nauczania prowadzi się w miejscu pobytu ucznia, w domu rodzinnym, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub placówce opiekuńczo-wychowawczej.

(…)

§ 4. 1.W indywidualnym przygotowaniu przedszkolnym realizuje się treści wynikające z podstawy programowej wychowania przedszkolnego dostosowane do potrzeb i możliwości psychofizycznych dziecka.

2.Dyrektor, na wniosek nauczyciela prowadzącego zajęcia indywidualnego przygotowania przedszkolnego, może zezwolić na odstąpienie od realizacji niektórych treści wynikających z podstawy programowej wychowania przedszkolnego, stosownie do możliwości psychofizycznych dziecka oraz warunków miejsca, o którym mowa w § 3 ust. 4 i 5, w którym organizowane są zajęcia indywidualnego przygotowania przedszkolnego.

§ 5. 1.W indywidualnym nauczaniu realizuje się treści wynikające z podstawy programowej kształcenia ogólnego oraz obowiązkowe zajęcia edukacyjne wynikające z ramowego planu nauczania danego typu i rodzaju szkoły, dostosowane do potrzeb i możliwości psychofizycznych ucznia.

2.Dyrektor, na wniosek nauczyciela prowadzącego zajęcia indywidualnego nauczania, może zezwolić na odstąpienie od realizacji niektórych treści nauczania objętych obowiązkowymi zajęciami edukacyjnymi, stosownie do możliwości psychofizycznych ucznia i warunków miejsca, o którym mowa w § 3 ust. 4 i 5, w którym organizowane są zajęcia indywidualnego nauczania.

§ 6.Na podstawie orzeczenia dyrektor ustala zakres, miejsce i czas prowadzenia zajęć indywidualnego przygotowania przedszkolnego lub zajęć indywidualnego nauczania oraz formy i zakres pomocy psychologiczno-pedagogicznej.(…)

§ 8. 1.Tygodniowy wymiar godzin zajęć indywidualnego nauczania realizowanych bezpośrednio z uczniem wynosi:

(…)

2) dla uczniów klas IV-VI szkoły podstawowej - od 8 do 10 godzin;

(…)

2.Tygodniowy wymiar godzin zajęć indywidualnego nauczania dla uczniów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, realizuje się w ciągu co najmniej 2 dni, a dla uczniów, o których mowa w ust. 1 pkt 2-4 - w ciągu co najmniej 3 dni.