Zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie informacji dotyczącej stosowania przepisów regulujących materię opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz opłat za korzystanie z wyżywienia w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez jst. Z chwilą wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 27 października 2017 roku o finansowaniu zadań oświatowych zmianie uległ charakter opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz opłaty za korzystanie z wyżywienia w takich placówkach i stały się niepodatkowymi należnościami budżetowymi o charakterze publicznoprawnym, o których mowa w art. 60 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Czy w związku z wejściem w życie powyższych przepisów nadal prawnie dopuszczalne jest zawieranie umów cywilnoprawnych pomiędzy Dyrektorem publicznej placówki oświatowej a rodzicami / opiekunami prawnymi dziecka, a jeżeli tak jaki jest dopuszczalny zakres materii, która może zostać uregulowana w tej umowie? Czy – z uwagi na zmianę charakteru opłaty – możliwe i prawnie dopuszczalne jest uregulowanie zasad odpłatności za korzystanie z usług publicznego przedszkola prowadzonego przez gminę (w tym – odpłatności za wyżywienie) w taki sposób, aby od rodziców / prawnych opiekunów dzieci czasowo nie uczęszczające do placówki opłaty te nie były pobierane?

Zawarcie umowy cywilnoprawnej w ww. przedmiocie nie jest ani nakazane, ani także formalnie zakazane, natomiast MEN uważa je za zbędne (https://men.gov.pl/ministerstwo/informacje/oplaty-za-publiczne-przedszkola-a-umowy-cywilnoprawne-wyjasnienia-men.html), ponieważ zasady pobierania opłat przez przedszkola i podstawę ustalenia ich wysokości regulują wprost przepisy publicznoprawne, których umowa z rodzicem nie może modyfikować - art. 52 ust. 1, 12 i 15 ustawy z 27.10.2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2203). W szczególności niedopuszczalne jest obciążenie rodziców/opiekunów prawnych ucznia opłatami za zajęcia dodatkowe lub posiłki, z których dziecko w rzeczywistości nie skorzystało w przedszkolu - wyrok WSA w Krakowie z dnia 4 czerwca 2013 r., III SA/Kr 1217/11; wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 30 lipca 2009 r., II SA/Go 290/09; wyrok NSA z dnia 16 marca 2010 r., OSK 1646/09, OwSS 2010/4/67-74; wyrok NSA z dnia 28 stycznia 2010 r., I OSK 1477/09), ani stosowanie innych stawek opłat niż wprowadzone w oparciu o powołane na wstępie przepisy. Według stanowiska MEN obowiązek ponoszenia opłat za korzystanie z dodatkowych zajęć wychowania przedszkolnego w wysokości określonej uchwale rady gminy aktualizuje się z chwilą rozpoczęcia korzystania z tego świadczenia, zaś dyrektor przedszkola oblicza miesięczną należność wynikającą z liczby godzin, w których dziecko korzystało w danym miesiącu z wychowania przedszkolnego w ramach czynności o charakterze materialno - technicznym, z tego względu bardziej adekwatne jest pobieranie opłat z dołu lub na bieżąco. Gdyby nawet opłaty zostały pobrane z góry (nastąpiłoby to przed powstaniem obowiązku zapłaty, dlatego raczej w ten sposób opłaty powinny być pokrywane przez rodzica na zasadzie dobrowolności, a nie według postanowienia narzuconego we wzorze ewentualnej umowy), rodzicowi i tak należałoby po rozliczeniu miesiąca zwrócić opłaty poniesione za niewykorzystane zajęcia dodatkowe. Pogląd ten jest aktualny również odnośnie wnoszenia opłat za posiłki na stołówce za kwotę ustaloną przez dyrektora w porozumieniu z organem prowadzącym tylko za faktycznie wykorzystane świadczenia.