Jesteśmy szkołą niepubliczną i zatrudniamy nauczyciela na 28/24 etatu. Pracujemy na kodeksie pracy. Jaki powinien być prawidłowy zapis tego wymiaru w umowie i zapis godzin ponadwymiarowych? Czy prawidłowy byłby zapis wymiaru: "cały etat (w tym 24 godziny dydaktyczne, 4 godziny ponadwymiarowe, 12 godzin do dyspozycji dyrektora)"?

Powyższy zapis jest nieprawidłowy, ponieważ wskazuje na zatrudnienie przez 44 godziny tygodniowo (1 etat = 24/24 + 4 godziny = 28/24). Po pierwsze, nauczyciele niepublicznych szkół co do zasady nie realizują godzin ponadwymiarowych, ponieważ nie ma do nich zastosowania art. 35 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, Dz. U. z 2019 r., poz. 2215 z racji tego, że nie wymienia go katalog regulacji pragmatyki służbowej, mających zastosowanie do nauczycieli niepublicznych szkół (art. 91b ust. 2 KN). Po drugie, nawet gdyby umowa o pracę, statut niepublicznej szkoły lub inne wewnętrzne regulacje szkoły przewidywały pracę w godzinach ponadwymiarowych przekraczających wymiar etatu, zamiast nadliczbowych (a więc de facto nazywając inaczej niż ustawodawca godziny nadliczbowe), nieprawidłowe jest zatrudnianie pracownika na podstawie umowy o pracę w wymiarze wyższym niż pełen etat, z uwagi na obowiązujące normy czasu pracy (40 godzin tygodniowo) oraz możliwość zlecania zadań ponad wymiar etatu w razie zaistnienia szczególnych potrzeb pracodawcy, które raczej powinny mieć nieprzewidywalny a nie zaplanowany charakter - art. 129 § 1 i art. 151 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, Dz. U. z 2020 r., poz. 1320. M.in. w publikacji K. Jaśkowski, E. Maniewska, Komentarz aktualizowany do Kodeksu pracy, LEX/el. 2020 podkreśla się, że „nie jest dopuszczalne umowne ustalenie czasu pracy w większym wymiarze niż przewidziany w przepisach prawa pracy. Takie postanowienie umowne jest nieważne w części przekraczającej wymiar czasu pracy przewidziany prawem (art. 18 k.p.)”. Nauczyciela można więc zatrudnić na 24/24 etatu (40 godzin tygodniowo) bez stałych godzin ponadwymiarowych/nadliczbowych ponad 40 godzin pracy tygodniowo. Gdyby z nieplanowanych powodów nauczyciel realizował dodatkowe godziny dydaktyczne ponad wymiar etatu, ich liczba w skali roku kalendarzowego nie może przekroczyć 150 oraz uprawnia do dodatku za prac w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 3 KP).
Jeśli natomiast zamiarem pracodawcy jest zatrudnienie nauczyciela na pełen etat (40 godzin tygodniowo) to jego wymiar zatrudnienia wynosi 28/28: nauczyciel prowadzi 28 godzin zajęć dydaktycznych, w tym 4 nazywane przez strony godzinami ponadwymiarowymi (nie są to natomiast ustawowe godziny nadliczbowe) oraz pozostałe 12 godzin do dyspozycji dyrektora.