Mam kilka pytań: 1) Czy orzeczenie wydane ucznowi niedostosowanemu społecznie w związku z postanowieniem sądu o umieszczeniu w MOW zachowuje ważność, gdy uczeń opuszcza placówkę resocjalizacyjną? (ustaje przyczyna skierowania go do ośrodka) lub istnieje przyczyna uzasadniająca uchylenie orzeczenia z uwagi na zwolnienie ucznia. Czy można być niedostosowanym zwolnionym z MOW i realizować na tej podstawie kształcenie specjalne w oparciu o taką diagnozę? Czy nie jest to wewnętrznie sprzeczne? 2) Czy uczeń skierowany do placówki resocjalizacyjnej może realizować edukację w szkole masowej? Czy w przypadku takiego ucznia pkt. 3 zaleceń orzeczenia określający kształcenie również w placówkach ogólnodostępnych jest zapisem poprawnym? Czy takiemu uczniowi, któremu sąd nakazał kształcenie w ośrodku można w orzeczeniu jako jedną z form edukacji wpisać szkołę masową? Nie spotkałam się jeszcze dotychczas z sytuacją skierowania nieletniego do MOW i jednocześnie realizowania przez niego kształcenia poza tą placówką, w szkole masowej. Jest to nawet w pewnym stopniu sprzeczne z centralnym systemem kierowania nieletnich. Każda placówka posiada bazę edukacyjną. Uczeń kierowany jest m.in. tam gdzie będzie mógł kontynuować naukę pozostając jeszcze w takim obowiązku do 18 r. życia.

Ad. 1
Zgodnie z art. 127 ustęp 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. 2019, poz. 1148 z późniejszymi zmianami), kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież niepełnosprawne, niedostosowane społecznie i zagrożone niedostosowaniem społecznym, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Kształcenie to może być prowadzone w formie nauki odpowiednio w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych i szkołach lub oddziałach integracyjnych, przedszkolach i szkołach lub oddziałach specjalnych, innych formach wychowania przedszkolnego i ośrodkach. Postępowanie o wydanie orzeczenia o niedostosowaniu społecznym ucznia wydaje się w trybie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r.
w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz. U. 2017, poz. 1743) oraz ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. 2018, poz. 2096 z późniejszymi zmianami), albowiem postępowanie w sprawie wydania orzeczenia jest sprawą administracyjną. Tym samym orzeczenie jest wydawane w określonej sprawie i jest wiążące w danej sprawie. Sprawą administracyjną w takim przypadku jest wydanie orzeczenia w związku z umieszczeniem nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym. Po opuszczeniu młodzieżowego ośrodka wychowawczego, de facto odpada przesłanka, która legła u podstaw wydania orzeczenia. Jednocześnie sąd rodzinny orzekając umieszczenie nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, zgodnie z ustawą z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 969), kieruje się przede wszystkim dobrem nieletniego oraz tym, aby go wychować za pośrednictwem oddziaływania orzeczonego środka. Dlatego też wraz z opuszczeniem ośrodka przez nieletniego orzeczenie traci ważność i na jego podstawie nie można realizować kształcenia specjalnego. W takim wypadku należy uzyskać nowe orzeczenie, albowiem cele umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, w trakcie wykonywania orzeczenia sądu rodzinnego mogły zostać osiągnięte.

Ad. 2
Sytuacja opisana w pytaniu jest niemożliwa. Zgodnie z art. 6 pkt 9 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 969), wobec nieletniego sąd rodzinny może orzec między innymi umieszczenie go w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim. Dlatego też nie można orzec wobec nieletniego umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym który de facto jest środkiem pośrednio izolacyjnym, a jednocześnie nakazać odbywanie przez nieletniego kształcenia w ramach szkoły masowej.