Pytanie nr 1: Czy jest jakaś zasadnicza różnica pomiędzy klasyfikacją roczną a śródroczną (dotyczy szkół, w których rok szkolny dzieli się na 2 okresy)? Czy uczeń nieklasyfikowany za I półrocze ma prawo zdawać egzamin klasyfikacyjny, czy też dotyczy to tylko nieklasyfikowania na koniec roku szkolnego? Czy uczeń z jedną oceną niedostateczną za I okres również ma prawo zdawać egzamin poprawkowy, czy też ewentualne "poprawki" są wyłącznie następstwem rocznej klasyfikacji? Pytanie nr 2: Czy do arkuszy ocen obowiązkowo należy wpisywać wyłącznie wyniki klasyfikacji rocznej, czy też konieczne jest wpisywanie również wyników klasyfikacji śródrocznej? Jeśli konieczny jest wpis przy klasyfikacji śródrocznej, to co należy wpisać w rubryce PROMOWANY, jeżeli uczeń za I okres uzyskał np. kilka ocen niedostatecznych? Pytanie nr 3: Czy zgodne z prawem jest dołączanie do arkuszy ocen załączników np. w postaci komputerowych wydruków wyników klasyfikacji rocznej zamiast wpisywania wszystkich danych odręcznie? Pytanie nr 4: Czy nauczyciel ma prawo odmówić dyrektorowi podjęcia płatnej godziny zleconej, jeżeli jej realizacja odbywa się zaraz po zakończeniu planowych godzin dydaktycznych nauczyciela w danym dniu, a wymaga tego bieżąca organizacja pracy szkoły, np. w związku ze zwolnieniem lekarskim innego nauczyciela? Pytanie nr 5: Czy nauczyciel ma prawo odmówić dyrektorowi podjęcia obowiązków wychowawcy klasy? Czy ma prawo samowolnej rezygnacji z wychowawstwa w trakcie prowadzenia danej klasy? Pytanie nr 6: Czy nauczyciel ma prawo odmowy opieki nad uczniami np. podczas wycieczki szkolnej odbywającej się w dzień ustawowo wolny (np. sobota) lub udziału w imprezie szkolnej w taki dzień, jeżeli w zamian dyrektor zwalnia go od pracy w inny roboczy dzień? Pytanie nr 7: Czy nauczyciel może odmówić dyrektorowi opieki nad uczniami podczas kilkudniowej wycieczki w dni robocze, jeśli ma zapewnione bezpłatne wyżywienie, noclegi i wszystkie inne świadczenia na równi z wszystkimi uczestnikami wyjazdu? Pytanie nr 8: Czy dyrektor jest zobowiązany z konkretnym wyprzedze4niem informować o zwołaniu konferencji? Czy nauczyciel ma prawo odmowy udziału w konferencji bez zgody dyrektora w związku z jej zwołaniem np. na 1 dzień przed jej terminem? Pytanie nr 9: Czy nauczyciel, powołując się na swoje przekonania światopoglądowe, ma prawo odmówić pełnienia opieki nad uczniami np. w kościele, jeżeli wymaga tego organizacja danego dnia szkolnego? Pytanie nr 10: Czy uczeń lub jego rodzice mają prawo odmowy wpłaty pieniężnej na organizację np. koncertu umuzykalniającego, który odbywa się w szkole w ramach zajęć szkolnych, a który jest częścią zapisów programowych lub statutowych szkoły?

Pytanie 1:

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych:

Podstawową różnicą pomiędzy klasyfikacją roczną a śródroczną jest fakt, że jedynie na podstawie klasyfikacji rocznej dokonuje się promocji uczniów. Klasyfikacja śródroczna jest swego rodzaju narzędziem pozwalającym na „zorientowanie się”, na jakim poziomie uczniowie opanowali dotychczasowy materiał i pozwalającym na powzięcie ewentualnych środków zaradczych, aby pomóc im w opanowaniu braków.  Ujęte w rozporządzeniu sformułowania w nawiasie „(semestralne)” nie dotyczą dwóch okresów w szkole, tzw. I i II półrocza. Odnoszą się do szkół, w których kształcenie i ocenianie odbywa się w trakcie semestrów (szkoły dla dorosłych).

 20. 3.  Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej (na semestr programowo wyższy), jeżeli ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych, określonych w szkolnym planie nauczania, uzyskał roczne (semestralne) oceny klasyfikacyjne wyższe od oceny niedostatecznej, z zastrzeżeniem § 15 ust. 8 oraz § 21 ust. 10.

Do średniej ocen końcoworocznych wlicza się ocenę z religii lub etyki.

4a.  Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne lub religię albo etykę, do średniej ocen, o której mowa w ust. 4, wlicza się także roczne oceny uzyskane z tych zajęć.

W przypadku otrzymania przez ucznia 2 razy z rzędu nagannej ROCZNEJ oceny zachowania, istnieje możliwość np. niepromowania go do następnej klasy.

 15. 8. Rada pedagogiczna może podjąć uchwałę o niepromowaniu do klasy programowo wyższej lub nieukończeniu szkoły przez ucznia, któremu w danej szkole co najmniej dwa razy z rzędu ustalono naganną roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania.

Egzamin klasyfikacyjny ma zastosowanie do ocen rocznych (jedynie w tym przypadku ma sens). Można go stosować również do ocen śródrocznych, jeżeli taki zapis zostanie zamieszczony w wewnątrzszkolnym systemie oceniania.

 17. 9. Egzamin klasyfikacyjny przeprowadza się nie później niż w dniu poprzedzającym dzień zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Termin egzaminu klasyfikacyjnego uzgadnia się z uczniem i jego rodzicami (prawnymi opiekunami).

Egzaminy poprawkowe dotyczą jedynie ocen rocznych.

§ 21. 1.  Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń, który w wyniku klasyfikacji rocznej (semestralnej) uzyskał ocenę niedostateczną z jednych albo dwóch obowiązkowych zajęć edukacyjnych, może zdawać egzamin poprawkowy z tych zajęć.

Pytanie 2.

W arkuszach ocen wpisuje się jedynie oceny roczne. Tam również istnieje zapis: wyniki klasyfikacji rocznej/semestralnej, co nie oznacza półrocza, a semestr w szkole dla dorosłych.

Pytanie 3.

Istnieje możliwość dołączenia do arkusza ocen komputerowego wydruku zamiast wpisu w samym arkuszu. Dotyczy to rocznej oceny opisowej w klasach I-III.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU z dnia 19 lutego 2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji:

§ 12. 3. W klasach I-III szkoły podstawowej opisowe oceny roczne i oceny zachowania, sporządzone komputerowo i podpisane przez wychowawcę klasy, można dołączyć do arkusza ocen ucznia, co jest równoznaczne z wpisem do arkusza ocen.

Pytanie 4.

Karta Nauczyciela:

Art. 35.  1.  W szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania lub zapewnienia opieki w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością, których liczba nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

2.  Przez godzinę ponadwymiarową rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych.

2a.  Przez godzinę doraźnego zastępstwa rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, której realizacja następuje w zastępstwie nieobecnego nauczyciela.

Generalnie nauczyciel jest zobowiązany do zrealizowania przydzielonego zastępstwa. Nie ma znaczenia czy w danym dniu skończył już swoje zaplanowane lekcje, czy też zastępstwo realizowane będzie na tzw. „okienku”.  Można również przydzielić zastępstwo na pierwszej lekcji nauczycielowi, który rozpoczyna pracę w danym dniu od lekcji drugiej.

Problemy stwarzają zastępstwa nagłe. Nauczyciel bowiem może mieć np. wcześniej zaplanowaną wizytę u lekarza specjalisty, na którą czekał kilka tygodni, nie ma z kim zostawić dzieci, które musi odebrać z przedszkola, ma zaplanowany wyjazd, itp. W takich przypadkach dyrektor powinien wziąć pod uwagę sprawy osobiste nauczyciela, gdyż polecenie nie było wydane odpowiednio wcześniej .

Pytanie 5.

Karta Nauczyciela:

Art. 42.  1. Czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień.

2.  W ramach czasu pracy, o którym mowa w ust. 1, oraz ustalonego wynagrodzenia nauczyciel obowiązany jest realizować:

1) zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, w wymiarze określonym w ust. 3 lub ustalonym na podstawie ust. 4a albo ust. 7;

Przydziału czynności poszczególnym nauczycielom dokonuje dyrektor szkoły. Każdy nauczyciel (z wyjątkiem katechetów) może pełnić funkcję wychowawcy klasy. Co do zasady więc, nauczyciel powinien przyjąć określony przydział czynności na dany rok szkolny. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy nauczyciel z jakichś powodów nie chce wychowawstwa. Dyrektor powinien zażądać  uzasadnienia takiej odmowy na piśmie (być może jest to pojedyncza sytuacja dotycząca konkretnej klasy?).  Jeżeli nauczyciel kategorycznie odmawia podjęcia się wychowawstwa jakiejkolwiek klasy, nie ma sensu zmuszać go do tego, gdyż może to być ze szkodą dla uczniów.

 Podobnie sytuacja wygląda w przypadku rezygnacji z wychowawstwa. Nauczyciel musiałby naprawdę konkretnie umotywować swoją decyzję, gdyż byłoby to niezgodne z ROZPORZĄDZENIEM MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół.

§ 15. 1. Oddziałem opiekuje się nauczyciel wychowawca.

2. Dla zapewnienia ciągłości i skuteczności pracy wychowawczej wskazane jest, aby nauczyciel wychowawca opiekował się danym oddziałem w ciągu całego etapu edukacyjnego.

Pytanie 6.

Karta Nauczyciela:

Art. 42.  1. Czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień.

Art. 42c.  1.  Nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć obowiązuje pięciodniowy tydzień pracy. Nauczycielom dokształcającym się, wykonującym inne ważne społecznie zadania lub - jeżeli to wynika z organizacji pracy w szkole - dyrektor szkoły może ustalić czterodniowy tydzień pracy.

Wycieczki szkolne powinny odbywać się w trakcie tygodnia tak, aby czas pracy nauczyciela nie przekroczył 40 godzin. Nauczyciel nie ma obowiązku pracy w soboty czy inne dni wolne od pracy.

Pytanie 7.

Wycieczki edukacyjne powinny być zaplanowane w danym roku szkolnym w programie nauczania lub programie wychowawczym klasy.  Jeżeli taka wycieczka została przez nauczyciela zaplanowana, wówczas nie powinien on bez konkretnego uzasadnienia odmówić udziału w wycieczce.

Pytanie 8.

USTAWA z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty:

Art. 40 ust. 6. Przewodniczący prowadzi i przygotowuje zebrania rady pedagogicznej oraz jest odpowiedzialny za zawiadomienie wszystkich jej członków o terminie i porządku zebrania zgodnie z regulaminem rady.

Wszystko zależy zatem od zapisów regulaminu rady pedagogicznej danej szkoły.

Pytanie 9.

Karta Nauczyciela:

Art. 6. Nauczyciel obowiązany jest:

1) rzetelnie realizować zadania związane z powierzonym mu stanowiskiem oraz podstawowymi funkcjami szkoły: dydaktyczną, wychowawczą i opiekuńczą, w tym zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę;

2) wspierać każdego ucznia w jego rozwoju;

3) dążyć do pełni własnego rozwoju osobowego;

4) kształcić i wychowywać młodzież w umiłowaniu Ojczyzny, w poszanowaniu Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w atmosferze wolności sumienia i szacunku dla każdego człowieka;

5) dbać o kształtowanie u uczniów postaw moralnych i obywatelskich zgodnie z ideą demokracji, pokoju i przyjaźni między ludźmi różnych narodów, ras i światopoglądów.

Takie zachowanie nauczyciela jest niezgodne z podstawowymi obowiązkami nauczycieli. Będąc z uczniami w kościele nauczyciel ma sprawować opiekę nad uczniami a nie np. uczestniczyć we mszy.

Pytanie 10.

Nauka w szkole publicznej jest bezpłatna i nie można pobierać opłat za jakiekolwiek zajęcia obowiązkowe. Rodzice mają prawo odmówić udziału dziecka w płatnym koncercie, podobnie jak w przypadku wycieczek edukacyjnych.

Stanowisko Ministerstwa Edukacji Narodowej z dnia 22 października 2007 r. w sprawie nakłaniania, bądź zmuszania uczniów i rodziców do ponoszenia kosztów nauki w szkołach publicznych  (DNO-MSz-5081-453/07):

„Niepokojące jest zmuszanie uczniów do opłat za wycieczki szkolne. Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty szkoła publiczna zapewnia bezpłatne nauczanie w zakresie ramowych planów nauczania. Natomiast wycieczki szkolne są dodatkową formą nauczania. Za udział w wycieczkach szkolnych rodzice ponoszą opłaty, należy traktować je jako dodatkowe zajęcia pozalekcyjne. Także w tym przypadku jakiekolwiek zmuszanie do opłat za wycieczki jest nieuzasadnione. Rodzic ma prawo odmówić udziału dziecka w wycieczce edukacyjnej.”