Pracownica otrzymała decyzję z ZUS o przyznaniu renty (całkowita niezdolność do pracy oraz samodzielnej egzystencji do ukończenia przez Panią 60 lat czyli do nabycia prawa do emerytury). Wspomniana pracownica na dzień 02.09.2021 r. będzie mieć 20 lat pracy, zatrudniona jest w pełnym wymiarze czasu pracy. 1. Czy pracodawca w związku z przedstawieniem przez pracownika decyzji ZUS powinien rozwiązać z tą osobą umowę o pracę (jaka podstawa prawna)? 2. Czy pracownik powinien złożyć do dyrektora podanie o rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron w związku z przejściem na rentę (jaka podstawa prawna)? 3. Czy należy wypłacić odprawę rentową ? W jakiej wysokości? Czy to jest uzależnione od lat pracy np. po 10 latach pracy wysokość 2 miesięcznego wynagrodzenia (jaka podstawa prawna)? 4. Czy należy wypłacić nagrodę jubileuszową za 20 lat pracy (pracownica 20 lat pracy nabywa dn. 02.09.2021 r.)? (jaka podstawa prawna)

W pytaniu nie wskazano na jakim stanowisku zatrudniony jest pracownik. Przyjęto więc, że chodzi o nauczyciela.

Ad 1 i 2) W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że przepisy ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 z poźn. zm., dalej: Karta Nauczyciela) nie regulują kwestii wydania przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych względem nauczyciela orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy. Ustawa ta nie wskazuje dalszej drogi postępowania w takim przypadku. Z uwagi na powyższe, trzeba się posiłkować przepisami ogólnymi. Stosownie do art. 91c ust. 1 Karty Nauczyciela zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami Karty Nauczyciela, mają zastosowanie przepisy Kodeksu pracy.
Najprostszym rozwiązaniem dla pracodawcy i pracownika sytuacji jest rozwiązanie stosunku pracy za porozumieniem stron, w oparciu o zapis art. 30 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320). Jest to forma dogodna dla obu stron. Jednakże zdarzyć się może, ze z jakiegoś powodu pracownik na to nie przystanie. Wówczas właściwym trybem rozwiązania stosunku pracy będzie ten wskazany w art. 30 § 1 pkt 1 kodeksu pracy (przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia). Należy pamiętać o tym, że w okresie wypowiedzenia pracownik uznany przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za niezdolnego do pracy nie może być dopuszczony do pracy. Dla bezpieczeństwa należy zastosować w tej sytuacji możliwość jaką daje pracodawcy art. 362 kodeksu pracy i zwolnic pracownika obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Ad3) Zgodnie z art. 87 Karty Nauczyciela nauczycielowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę przyznaje się odprawę w wysokości dwumiesięcznego ostatnio pobieranego wynagrodzenia w szkole będącej podstawowym miejscem jego pracy. Z kolei nauczyciel, który przepracował w 20 lat uzyskuje prawo do odprawy rentowej w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia ostatnio pobieranego w szkole będącej podstawowym miejscem jego pracy.

Ad 4) Jeżeli chodzi o nauczycieli, to ich prawo do nagrody jubileuszowej ukonstytuowane jest w art. 47 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 z poźn. zm., dalej: Karta Nauczyciela), który stanowi, że a wieloletnią pracę nauczyciel otrzymuje nagrodę jubileuszową. Szczegółowe zasady ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowe zasady jej obliczania i wypłacania określone są w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 30 października 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania (Dz.U. Nr 128, poz. 1418). § 2 ust. 1 tego rozporządzenia stanowi, że nauczyciel nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu, w którym upływa okres uprawniający do nagrody. Jeżeli w okresie zatrudnienia nabędzie prawo do nagrody jubileuszowej należy mu ją wypłacić.

Nauczyciel nabędzie prawo do nagrody jubileuszowej w dniu 2 września 2021 r., a z dniem 1 września 2021 r. przestanie być pracownikiem szkoły. Zastosowanie znajdzie tu przepis § 4 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania okresów pracy i innych okresów uprawniających nauczyciela do nagrody jubileuszowej oraz szczegółowych zasad jej obliczania i wypłacania, który mówi o tym, że gdy w przypadku rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy.