Program wychowawczy bursy piszemy na rok czy na okres kadencji? Są bursy które mają programy wieloletnie + programy roczne. Co jest zgodne z przepisami?

W przepisach oświatowych nie określono wprost, na jaki okres czasu uchwalany jest program wychowawczy i program profilaktyki. W myśl art. 54 ust. 2 ustawy o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), do kompetencji rady rodziców (…) należy m.in.: uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną:
a) programu wychowawczego szkoły obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów, realizowanego przez nauczycieli,
b) programu profilaktyki dostosowanego do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.

Biorąc też pod uwagę fakt, że art. 53, ust. 3 cytowanej ustawy stanowi, że rada rodziców powinna być powoływana w drodze wyborów przeprowadzanych na pierwszym zebraniu rodziców w każdym roku szkolnym, przyjąć można, że programy wychowawczy i profilaktyki, powinny być uchwalane, a więc również formułowane w każdym roku szkolnym.

Rada rodziców, uchwalając je, może wykorzystać wypracowane już wcześniej dokumenty, ale zawsze powinna kierować się tym, że każdego roku do szkoły trafiają nowi uczniowie, a wraz z nimi nowe zasoby i być może nowe problemy. Wszelkie wprowadzane do programów zmiany powinny też wynikać z ewaluacji dotychczasowych działań oraz diagnozy nowo przybyłych członków społeczności szkolnej (uczniów, ich rodziców, nowych nauczycieli czy pracowników).

Ponadto warto także zwrócić uwagę na wprowadzony z dniem 1 września 2015r. przepis § 6 ust.2 rozporządzenia MEN z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. poz. 1249), który stanowi, że podstawę do podejmowania działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w placówce stanowi opracowywana w każdym roku szkolnym diagnoza, we współpracy z wieloma podmiotami funkcjonującymi w środowisku lokalnym. Wiąże się to z koniecznością określenia - w każdym roku szkolnym - wynikających z diagnozy działań w programie wychowawczym i programie profilaktyki.

Z dotychczasowej praktyki szkół i placówek wynika, że programy te najczęściej opracowuje się na dany rok szkolny (co roku przychodzi nowy rocznik uczniów, a z nim nowe wyzwania). Nie przekreśla to możliwości kontynuowania niektórych treści tych programów w następnych latach czy też wprowadzania do nich korekt.

Nie ma podstaw prawnych ani uzasadnienia dla istnienia w placówce dwóch programów wychowawczych (wieloletniego i rocznego). Na podstawie programu wychowawczego, każdy wychowawca przygotowuje plan pracy wychowawczej na dany rok szkolny.

Art.54 ust.2 tej ustawy stanowi, że jeżeli rada rodziców w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia roku szkolnego nie uzyska porozumienia z radą pedagogiczną w sprawie programu (…) program ten ustala dyrektor w uzgodnieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny. Program ustalony przez dyrektora obowiązuje do czasu uchwalenia programu przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną.

Zgodnie z brzmieniem art.54 ust.2 pkt 1 ustawy o systemie oświaty bezpośrednio oba te akty wewnątrzszkolne uchwala rada rodziców „w porozumieniu” z radą pedagogiczną. Oznacza to praktycznie współdecydowanie przez oba te organy. Bez zgody obu rad na akceptowalne dla nich brzmienie obu programów: wychowawczego i profilaktyki, stosowany jest tryb przyjęcia „prowizorium programowego”, o którym mowa w art.54 ust.4 ustawy. Na porozumienie się w sprawie powyższych programów z radą pedagogiczną, rada rodziców ma czas do 30 września. Jeśli nie dochowa tego terminu, wówczas programy te ustala dyrektor szkoły w uzgodnieniu kuratorem oświaty. Obowiązują one wówczas do czasu uchwalenia programów przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną.

„Porozumienie” oznacza obowiązek przeprowadzenia postępowania, które doprowadzi do przyjęcia danego programu przez obydwa organy szkoły. Z przepisów art. 54 ust. 4 ustawy wynika, że rada rodziców jest inicjatorem powstania wymienionych programów.

Kuratorium Oświaty w Poznaniu przypomina radom rodziców, że w myśl art. 54 ust. 2 Ustawy o Systemie Oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), do kompetencji rady rodziców (…) należy m.in.: uchwalanie w porozumieniu z radą pedagogiczną:
a) programu wychowawczego szkoły obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów, realizowanego przez nauczycieli,
b) programu profilaktyki dostosowanego do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb danego środowiska, obejmującego wszystkie treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców.

Biorąc też pod uwagę fakt, że art. 53, ust. 3 cytowanej ustawy stanowi, że rada rodziców powinna być powoływana w drodze wyborów przeprowadzanych na pierwszym zebraniu rodziców w każdym roku szkolnym, przyjąć można, że programy: wychowawczy i profilaktyki, powinny być uchwalane, a więc również formułowane w każdym roku szkolnym.

Rada rodziców uchwalając je może wykorzystać wypracowane już wcześniej dokumenty, ale zawsze powinna kierować się tym, że każdego roku do szkoły trafiają nowi uczniowie, a wraz z nimi nowe zasoby i być może nowe problemy. Wszelkie wprowadzane do programów zmiany powinny też wynikać z ewaluacji dotychczasowych działań oraz diagnozy nowo przybyłych członków społeczności szkolnej (uczniów, ich rodziców, nowych nauczycieli czy pracowników).

Ponadto warto zwrócić uwagę na przepis § 6 ust.2 rozporządzenia MEN z dnia 18 sierpnia 2015r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. poz. 1249), który stanowi, że podstawę do podejmowania działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w placówce stanowi opracowywana w każdym roku szkolnym diagnoza.

Diagnozę przy czym diagnozę należy rozumieć jako szerokie rozpoznanie występujących zagrożeń i istniejących zasobów w środowisku szkolnym i lokalnym. Badanie diagnostyczne powinno objąć także właściwości środowiska społecznego szkoły i środowiska lokalnego, np. klimat szkoły, otwartość na współpracę z podmiotami zewnętrznymi, cechy środowiska lokalnego.

Brak diagnozy uniemożliwia adekwatne dostosowanie programu profilaktyki do potrzeb danej grupy odbiorców, w tym wyboru odpowiednich form i metod oddziaływania, m.in. doboru rekomendowanych programów profilaktycznych (zgodnie również z wymogiem wynikającym z treści załączników do rozporządzenia MEN w sprawie podstawy programowej).
Diagnoza ma obejmować występowanie w środowisku szkolnym czynników chroniących oraz czynników ryzyka dotyczących uczniów, rodziców lub opiekunów, nauczycieli i innych pracowników szkoły. Opracowywana jest - we współpracy z tymi samymi podmiotami, jak w przypadku działalności wychowawczej. Diagnoza jest opracowywana w każdym roku szkolnym, co oznacza obowiązek opracowywania szkolnego programu profilaktyki na każdy rok szkolny.