Proszę o wyjaśnienie, czy za dodatkowe dni wolne od zajęć dydaktycznych (6 lub 8 dni) przysługuje nauczycielom wynagrodzenie z tytułu godzin ponadwymiarowych? Są to dni wolne od zajęć dydaktycznych natomiast w tych dniach odbywają się zajęcia opiekuńcze.

Odpowiedź zależy w praktyce od brzemienia regulaminu wynagradzania nauczycieli. Prawo nauczyciela do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe budzi wiele kontrowersji, bowiem nie ma ogólnie obowiązującego aktu prawnego, który regulowałby te kwestie. Każdy organ prowadzący przyjmuje własne zasady.W niektórych uchwałach widnieje wprost zapis stanowiący, iż nauczycielowi przysługuje wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przypadające m.in. w dniach ustalonych przez dyrektora jako wolne od zajęć oraz w dniach, w których nauczyciel nie mógł ich realizować z przyczyn leżących po stronie pracodawcy (zawieszenie zajęć, wyjazd dzieci na wycieczki lub imprezy, rekolekcje, choroba dziecka nauczanego indywidualnie, czy udział w szkoleniu z polecenia dyrektora).

W regulaminie może również widnieć zapis, że za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe wynagrodzenie nie przysługuje, bez wyjątków.

Również Ministerstwo Edukacji Narodowej udzielało w tej sprawie wyjaśnień.

Stanowisko MEN
W piśmie z 19 czerwca 2009 r. w odpowiedzi na interpelację poselską (SPS – 023 – 9686/09) MEN uznało że wynagrodzenie nauczycieli za Dzień Edukacji Narodowej, rekolekcje oraz za dni rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego winno być naliczane za każdą przepracowaną godzinę ponadwymiarową. Natomiast w przypadku godzin niezrealizowanych wynagrodzenie przysługuje na mocy przepisów prawa pracy, a mianowicie przepisów regulujących kwestię gotowości pracownika do pracy (art. 81 § 1 k.p). Aby więc ustalić prawo do wynagrodzenia z powodu przestoju należy ustalić, czy nauczyciel był gotów do wykonywania pracy, a doznał przeszkód z przyczyn dotyczących szkoły.

Natomiast 27 stycznia 2009 r., Departament Strategii Ministerstwa Edukacji Narodowej (DS-WPZN-RD-400-66/09) uznał, że wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje wyłącznie za godziny faktycznie zrealizowane, co wynika z art. 39 ust. 4 KN. Wskazuje on wyraźnie, iż składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac, wypłaca się miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca. MEN nie znajduje uzasadnienia dla poglądu, iż wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe powinno być wypłacane również wtedy, kiedy nie są faktycznie realizowane zadania wynikające z nałożonych obowiązków.

Podstawą są zapisy regulaminu wynagradzania
Dyrektor, ustalając wynagrodzenie nauczycieli za godziny ponadwymiarowe powinien w pierwszej kolejności sięgnąć do regulaminu wynagradzania i tam sprawdzić, jak to zostało uregulowane.

Nie może odmówić stosowania regulaminu powołując się na opinie, czy stanowiska MEN. Oczywiście poszkodowani nauczyciele zawsze mogą wystąpić do sądu pracy z pozwami o wypłatę wynagrodzenia z tytułu godzin ponadwymiarowych – powołując się na regulację art. 81 k.p.