Pytanie dotyczy naliczania odpisu na Zakładowy Fundusz Socjalny.Jak należy naliczyć odpis dla nauczyciela obecnie zatrudnionego w szkole, który jednocześnie ma status nauczyciela emeryta ( z tej szkoły)?

Zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 984 z późn. zm.) odpisy na zakładowy fundusz socjalnych, dokonywane na:

a) nauczycieli;

b) byłych nauczycieli – emerytów i rencistów oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne;

c) pracowników szkoły niebędących nauczycielami – aktualnie zatrudnionych oraz byłych pracowników – emerytów i rencistów.

Wysokość odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla nauczycieli określa art. 53 ust. 1 KN, a dla nauczycieli będących emerytami, rencistami lub nauczycielami pobierającymi nauczycielskie świadczenie kompensacyjne – art. 53 ust. 2 KN.

W rozumieniu wskazanych przepisów emerytem jest osoba, która posiada wyłącznie status emeryta (a nie podwójny status – emeryta i pracownika). Natomiast emeryt, który podjął zatrudnienie staje się pracownikiem, a w takiej sytuacji świadczenia z zakładowego funduszu socjalnego należą mu się wyłącznie z tytułu pozostawania w stosunku pracy (z tytułu posiadania statusu pracownika). Jeśli bowiem emeryt podejmuje zatrudnienie, stając się pracownikiem – jego status pracownika jest "silniejszy" od statusu emeryta (zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 15 listopada 1991 r. (I PZP 56/91).

Z powyższego wynika, że zatrudnienie emeryta (byłego pracownika, byłego nauczyciela) powoduje, że pracownik ten (nauczyciel) powinien być traktowany dla celów ustalania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych tak jak pracownik (nauczyciel) niebędący emerytem.

W mojej ocenie brak jest wystarczających podstaw do dokonywania na tę samą osobę odpisu z dwóch tytułów (jak dla nauczyciela-emeryta oraz jak dla pracującego nauczyciela).

Zaznaczyć jednak trzeba, że z uwagi na nieprecyzyjne przepisy regulujące powyższe kwestie, w zakresie odpisu dla zatrudnionego pracownika-emeryta (nauczyciela-emeryta), prezentowane są zróżnicowane poglądy, w tym także pogląd wskazujący na powinność dokonania podwójnego odpisu – zarówno z tytułu posiadania statusu emeryta, jak też z tytułu posiadania statusu pracownika.