Rodzic dziecka 7-letniego (dziecko niepełnosprawne) nie zgłosił go do szkoły obwodowej. Dziecko miało kontynuować obowiązek przedszkolny w przedszkolu integracyjnym. Dziecko chorowało na początku roku szkolnego. Po chorobie matka zgłosiła się do przedszkola, które zakwestionowało przyjęcie dziecka ze względu na brak odroczenia i skierowało matkę do szkoły. W tym czasie szkoła wysłała pismo do rodziców z prośbą o informację, gdzie dziecko spełnia obowiązek szkolny. Okazało się, że dziecko zostało zgłoszone do poradni dopiero po braku przyjęcia przez przedszkole. Co teraz zrobić? Przepisy mówią tylko o egzekucji, a co z dzieckiem?

Trzeba zacząć od tego, że art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 910 z późn. zm.) stanowi, że nauka jest obowiązkowa do ukończenia przez dziecko 18. roku życia.
Zgodnie z art. 31 ust. 4 i 5 ww. ustawy dziecko w wieku 6 lat jest zobowiązane odbyć roczne przygotowanie przedszkolne w przedszkolu, oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego. Jest to tzw. obowiązek przedszkolny, który rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 6 lat.
Wyjątkiem jest sytuacja wskazana w art. 31 ust. 2 ustawy, gdyż dziecko posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego może być objęte wychowaniem przedszkolnym w wieku powyżej 7 lat, nie dłużej jednak niż do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończy 9 lat. Obowiązek odbycia wychowania przedszkolnego dziecka z orzeczeniem rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko rozpocznie spełnianie obowiązku szkolnego. Z kolei jego obowiązek szkolny odracza się.
Obowiązek szkolny dziecka zdrowego rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, i trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18. roku życia. Dziecko może iść do szkoły również w wieku 6 lat, ale jest to zależne od woli jego rodziców lub opiekunów prawnych.
Obowiązek szkolny jest spełniany, jeżeli dziecko uczęszcza do szkoły podstawowej publicznej albo niepublicznej. O tym, do jakiej szkoły będzie ono chodziło, również decydują rodzice lub opiekunowie prawni.
O ile rodzice lub opiekunowie prawni mają prawo wyboru szkoły i decyzji, w jakim wieku dziecko zacznie realizować obowiązek szkolny, to jednak nie mogą samodzielnie zdecydować o tym, że np. będą swojego syna czy córkę uczyć samodzielnie w domu. Artykuł 40 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe konstytuuje obowiązek każdego rodzica lub opiekuna prawnego polegający na:
• dopełnieniu czynności związanych ze zgłoszeniem dziecka do szkoły,
• zapewnieniu regularnego uczęszczania na zajęcia szkolne,
• zapewnieniu dziecku warunków umożliwiających przygotowanie się do zajęć.

Bardzo ważne jest to, że zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe niespełnianie obowiązku wychowania przedszkolnego, obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki podlega egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Uprawniony organ może nałożyć na rodziców lub opiekunów prawnych dziecka, które podlega tym obowiązkom, grzywnę w celu przymuszenia, której celem jest wyegzekwowanie rodzicielskiego obowiązku zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia.
W przedstawionej sytuacji niestety zachodzą przesłanki do ukarania rodziców lub opiekunów prawnych dziecka grzywną. Bez znaczenia pozostaje tu fakt, że zgłosili się do poradni psychologiczno-pedagogicznej z wnioskiem o wydanie stosownego dokumentu. Powinni to byli uczynić znacznie wcześniej.