Stanowisko nauczyciela może zajmować osoba spełniająca wymagania kwalifikacyjne. Jak należy postąpić, jeżeli nie można pozyskać nauczyciela z kwalifikacjami? Czy można zatrudnić nauczyciela niespełniającego wymagań kwalifikacyjnych?

Nauczyciela niespełniającego wymagań kwalifikacyjnych można zatrudnić, jeżeli kurator oświaty wyrazi zgodę.
W sytuacji zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia osoby posiadającej wymagane kwalifikacje, dyrektor może za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny zatrudnić nauczyciela niespełniającego wymagań kwalifikacyjnych.

Zatrudnienie nauczyciela nieposiadającego kwalifikacji
Przykład 1
Nauczyciel fizyki od września będzie przebywał na urlopie wychowawczym. Dyrektor szkoły poszukiwał nauczyciela takiej specjalności, ale ofertę złożył tylko nauczyciel chemii, który jest w trakcie studiów podyplomowych z fizyki.

Zatrudnienie nauczyciela będzie możliwe, jeżeli kurator oświaty wyrazi zgodę. Bez zgody kuratora dyrektor nie może zatrudnić nauczyciela niespełniającego wymagań kwalifikacyjnych.

Działania dyrektora:

1. Wystąpienie do kuratora oświaty z wnioskiem o wyrażenie zgody na zatrudnienie nauczyciela niespełniającego wymagań kwalifikacyjnych. Wniosek zawiera:

• uzasadnienie potrzeby zatrudnienia nauczyciela niespełniającego wymagań kwalifikacyjnych (w tym przypadku będzie to zastępstwo nieobecnego nauczyciela i brak możliwości zatrudnienia nauczyciela z kwalifikacjami);
• wskazanie, jakie kwalifikacje posiada nauczyciel, którego dyrektor chciałby zatrudnić.

1. Po otrzymaniu zgody kuratora nawiązanie stosunku pracy na podstawie umowy o pracę.

Niezależnie od posiadanego stopnia awansu wynagrodzenie nauczyciela ustala się w takiej wysokości jak dla stażysty. Nie oznacza to, że nauczycielowi „odbiera się” stopień awansu. Zachowuje posiadany stopień awansu (kontraktowy, mianowany, dyplomowany) – tylko do celów płacowych jest traktowany jak stażysta.

Zatrudnienie za zgodą kuratora oświaty uniemożliwia realizację awansu, zatem nie można rozpocząć lub kontynuować stażu.

Przykład 2
Mianowany nauczyciel biologii jest zatrudniony w szkole w wymiarze połowy etatu i rozpoczął studia podyplomowe z chemii. Czy dyrektor szkoły może mu przydzielić 9 godzin chemii?

Nauczyciel, o którym mowa w przykładzie, nie spełnia wymagań kwalifikacyjnych do nauczania chemii, zatem dyrektor nie może mu przydzielić godzin chemii. Jednak w sytuacji szczególnej, jeżeli nie ma możliwości zapewnienia nauczyciela spełniającego wymagania kwalifikacyjne do nauczania chemii, możliwe będzie zatrudnienie na tym stanowisku nauczyciela biologii po uzyskaniu zgody kuratora oświaty.

Działania dyrektora:

1. Wystąpienie do kuratora oświaty z wnioskiem o wyrażenie zgody na zatrudnienie nauczyciela niespełniającego wymagań kwalifikacyjnych.Wniosek zawiera:

• uzasadnienie potrzeby zatrudnienia nauczyciela niespełniającego wymagań kwalifikacyjnych (w tym przypadku będzie to zastępstwo nieobecnego nauczyciela i brak możliwości zatrudnienia nauczyciela z kwalifikacjami);
• wskazanie, jakie kwalifikacje posiada nauczyciel, którego dyrektor chciałby zatrudnić.

1. Po otrzymaniu zgody kuratora nawiązanie stosunku pracy na podstawie umowy o pracę.

W tym przypadku nauczyciel będzie miał z tą samą szkołą zawarte dwie umowy o pracę. Jedna będzie dotyczyła stanowiska nauczyciela biologii z uwzględnieniem stopnia nauczyciela mianowanego, druga stanowiska nauczyciela chemii, do zajmowania którego nauczyciel nie posiada kwalifikacji, więc otrzyma wynagrodzenie jak dla nauczyciela stażysty.

Osobę niebędącą nauczycielem do prowadzenia zajęć z przedmiotów ogólnokształcących, posiadającą przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie, można zatrudnić za zgodą kuratora oświaty.

W uzasadnionych przypadkach w szkole publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach publicznej może być – za zgodą kuratora oświaty – zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem, posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć.

Zatrudnienie osoby niebędącej nauczycielem do nauczania przedmiotów ogólnokształcących
Przykład 3
Do pracy na stanowisku nauczyciela języka angielskiego zgłosił się tłumacz tego języka legitymujący się dyplomem ukończenia studiów na kierunku filologia angielska, nie deklaruje on jednak uzupełnienia przygotowania pedagogicznego.

Dyrektor może zatrudnić osobę niebędącą nauczycielem za zgodą kuratora oświaty.

Działania dyrektora:

1. Wystąpienie do kuratora oświaty z wnioskiem o wyrażenie zgody na zatrudnienie osoby niebędącej nauczycielem.

Wniosek zawiera:

• uzasadnienie potrzeby zatrudnienia osoby niebędącej nauczycielem (w tym przypadku będzie to brak możliwości zatrudnienia nauczyciela posiadającego kwalifikacje);
• wskazanie, jakie kwalifikacje posiada osoba, którą dyrektor chciałby zatrudnić.

1. Po otrzymaniu zgody kuratora nawiązanie stosunku pracy na podstawie umowy o pracę na zasadach określonych w Kodeksie pracy (wzór umowy). Wynagrodzenie powinno być ustalone w wysokości nie wyższej niż dla nauczyciela dyplomowanego, a czas pracy określony w takim wymiarze jak dla nauczycieli.

Osoba niebędąca nauczycielem nie posiada stopnia awansu zawodowego i nie realizuje awansu.

Osobę niebędącą nauczycielem do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego, posiadającą przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie, można zatrudnić za zgodą organu prowadzącego.

W uzasadnionych przypadkach w szkole publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach publicznej może być – za zgodą organu prowadzącego – zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem, posiadająca przygotowanie zawodowe uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego.

Zatrudnienie osoby niebędącej nauczycielem do nauczania przedmiotów zawodowych
Przykład 4
Czy dyrektor może zatrudnić na stanowisku nauczyciela rachunkowości (przedmiotu zawodowego) księgową, która legitymuje się dyplomem ukończenia studiów z rachunkowości i nie deklaruje uzupełniania przygotowania pedagogicznego?

Zatrudnienie jest możliwe; w tym przypadku wymaga się zgody organu prowadzącego, ponieważ zatrudnienie odnosi się do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego.

Działania dyrektora:

1. Wystąpienie do organu prowadzącego z wnioskiem o wyrażenie zgody na zatrudnienie osoby niebędącej nauczycielem. Wniosek zawiera:

• uzasadnienie potrzeby zatrudnienia osoby niebędącej nauczycielem (w tym przypadku będzie to brak możliwości zatrudnienia nauczyciela posiadającego kwalifikacje);
• wskazanie, jakie kwalifikacje posiada osoba, którą dyrektor chciałby zatrudnić.

1. Po otrzymaniu zgody organu prowadzącego nawiązanie stosunku pracy na     podstawie umowy o pracę na zasadach określonych w Kodeksie pracy.                 Wynagrodzenie powinno być ustalone w wysokości nie wyższej niż dla nauczyciela dyplomowanego, a czas pracy określony w takim wymiarze jak dla nauczycieli.

Osoba niebędąca nauczycielem nie posiada stopnia awansu zawodowego i nie realizuje awansu.

Zatrudnienie za zgodą kuratora oświaty (art. 10 ust. 9 Karty Nauczyciela i art. 7 ust. 1a ustawy o systemie oświaty):

Zatrudnienie za zgodą organu prowadzącego (art. 7 ust. 1a i 1d ustawy o systemie oświaty):

1) Ustawa z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz 191) – art. 10 ust. 9; 2) Ustawa z 17 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r., nr 256, poz. 2572 ze zm.) – art. 7 ust. 1a, 1b, 1d. Podstawa prawna: