Zakład pracy obejmuje zespół szkolno-przedszkolny i halę widowiskowo-sportową. Zespół pracuje w systemie podstawowy od poniedziałku do piątku natomiast hala – siedem dni w tygodniu w systemie podstawowym. Jak ustalić warunki zatrudnienia pracownikom hali pracujących w soboty i niedziele przy zachowaniu 40 godzin tygodniowo?

Planując czas pracy pracowników pracodawca musi mieć na uwadze nie tylko liczbę godzin jaką pracownicy zobowiązani są wypracować w ramach obowiązującego ich okresu rozliczeniowego, ale również to czy właściwie określił liczbę dni pracy i liczbę dni wolnych od pracy.

Niezapewnienie odpowiedniej liczby dni wolnych od pracy, nawet w sytuacji gdy nie powoduje przekroczenia obowiązującego pracowników wymiaru czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, może w okolicznościach danego przypadku zostać bowiem uznane bądź za pozbawienie pracownika prawa do wypoczynku bądź jako naruszenie zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy.

Zgodnie z art. 129 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r., poz. 1510), czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Wynikająca z tego artykułu zasada przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy oznacza, że możliwe jest stosowanie rozkładów czasu pracy przewidujących pracę przez więcej niż 5 dni w ciągu tygodnia przy równoczesnym ustaleniu odpowiednio mniejszej liczby dni pracy w innych tygodniach danego okresu rozliczeniowego, oczywiście przy zachowaniu niezbędnej liczby dni wolnych od pracy. Zgodnie z tą zasadą pracodawca może ustalać w taki sposób harmonogramy czasu pracy pracowników, aby praca była świadczona przez np. 6 dni w niektórych tygodniach okresu rozliczeniowego przy równoczesnym zmniejszeniu liczby dni pracy w innych tygodniach.

Pracodawca ma zatem obowiązek tak ustalać harmonogram czasu pracy pracownika, żeby pracownik, w danym okresie rozliczeniowym, nie pracował więcej niż przeciętnie 40 godzin w tygodniu oraz przez więcej niż średnio 5 dni w tygodniu. Pracodawca musi zatem zadbać nie tylko o zachowanie zasady przeciętnie 40 godzinnego, ale również przeciętnie 5 dniowego, tygodnia pracy. Zarówno jedna, jak i druga zasada musi być zrealizowana.

Ponadto pamiętać należy, że jedynie w wyjątkowych, enumeratywnie wymienionych w przepisach okolicznościach pracodawca może polecać pracownikom pracę w niedziele. Pozytywny katalog takich okoliczności określa art. 151(10) k.p.

Sobota stanowi normalny dzień pracy. Jeżeli bowiem, zgodnie z regulaminem pracy, sobota nie jest dniem wolnym wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy pracodawca może pracownikom planować pracę na ten dzień (bez względu na obowiązujący pracowników system czasu pracy).

Ustalony w regulaminie pracy rozkład czasu pracy powinien, co do zasady, określać, poza dniami i godzinami pracy pracowników, również dni wolne od pracy wynikające z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Jeżeli zatem godnie z obowiązującym u danego pracodawcy rozkładem czasu pracy sobota nie jest dniem wolnym od pracy z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, to pracodawca może planować pracownikom pracę w tym dniu.

Z kolei jeśli praca w niedzielę jest dopuszczalna – należy pilnować, aby pracownik nie pracował w danym tygodniu więcej niż 5 dni, i aby pracownik pracujący w niedziele korzystał co najmniej raz na 4 tygodnie z niedzieli wolnej od pracy.