Zwracam się z prośbą o udzielenie odpowiedzi na pytania: 1. Czy nauczycielowi w czasie nauczania zdalnego należy się wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, w sytuacji gdy: - nauczyciel w roku szkolnym 2019/2020 w swoim wymiarze pracy jest nauczycielem wspomagającym (w pełnym wymiarze - 20 godz.) oraz dodatkowo naucza 4 godziny przedmiotu teoretycznego. Wymiar zatrudnienia 24/20. - na czas nauczania zdalnego dyrektor wydał zarządzenie skracające jednostkę lekcyjną do 30 minut (podyktowane to było zaleceniami MEN uwzględniając stopień obciążenia uczniów w czasie takiego nauczania oraz bezpieczeństwem i higieną pracy ucznia, a także ich możliwościami psychofizycznymi) - w czasie posiedzenia RP (online) dyrektor zasugerował, aby nauczyciele wspomagający nawiązali kontakt z rodzicami i uczniami i ustalili sposoby, formy współpracy z nimi. Nauczyciele proszeni byli, aby nie tworzyć fikcji i nie dopisywać się do lekcji nauczyciela danego przedmiotu. Rola wspomagającego nauczyciela byłaby zerowa, ponieważ uczniowie wyłączają kamerki i mikrofony. Ponadto w trakcie analizowania sytuacji dydaktyczno-wychowawczej, okazało się, że uczniowie dobrze funkcjonują podczas takiej formy nauczania. W czasie rozliczania swoich godzin pracy nauczycielka wykazała godziny nadliczbowe. Po analizie zapisów w dzienniku nauczyciela wspomagającego, w okresie rozliczeniowym, nauczycielka nie dokonała właściwych wpisów w swoim dzienniku. Dokonane wpisy dotyczyły tylko rozmów telefonicznych, wiadomości w e-dzienniku, rzekomych e-maili. Z tych wpisów nie wynika w żaden sposób, że przepracowała 20 godzin (zgodnie z przydziałem). Brak jednoznacznych informacji o pracy z dzieckiem (sama stwierdziła, że uczeń nie wymaga pomocy) podważa jej ubieganie się o wypłatę nadliczbówek. Jak to należy rozumieć? Nauczyciel nie wypracował 20 godzin właściwego pensum, a przepracował 4 godziny zgodnie z planem. Czy w takim przypadku należy wypłacić te 4 godziny nadliczbowe na tydzień? Skoro podstawowe pensum nie zostało wypracowane. Czy w tym przypadku nie należy się nauczycielowi wypłata za pełny etat (bez nadliczbówek)? 2. Czy nauczyciel zobowiązany jest odpowiedzieć na pismo w zobligowanym przez dyrektora terminie? (wyznaczony termin wynosił 3 dni, a nauczyciel odpowiedział w ósmym dniu po odczytaniu wiadomości). Jeżeli odpowiedział po wyznaczonym terminie, czy to pismo jest wiążące?

Zgodnie z art. 30 ust. 6 pkt. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j.Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 z późn. zm.) organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego (gmina, miasto, powiat) określa dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego, w drodze regulaminu szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw. Szczegółowych rozwiązań w zakresie zasad wypłacania wynagrodzenia za tzw. nadliczbówki należy więc szukać w regulaminie obowiązującym na terenie gminy/miasta/powiatu prowadzącego daną szkołę.
Jednakże przepisy powszechnie obowiązujące zawierają w tej materii rozwiązania ogólne.
I tak, art. 39 ust. 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j.Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 z późn. zm.) stanowi, że składniki wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac, wypłaca się miesięcznie lub jednorazowo z dołu w ostatnim dniu miesiąca. Takim składnikiem wynagrodzenia jest wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, gdyż wypłaca się je z dołu, na podstawie przepracowanych przez nauczyciela godzin. W podobnym tonie wypowiada się kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 z późn. zm.), który w 80 wskazuje, że wynagrodzenie należy się za pracę wykonaną.
§ 7 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 493 z późn. zm.) stanowi, że:
1. Zajęcia realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu kształcenia nauczyciel realizuje w ramach obowiązującego go przed dniem wejścia w życie rozporządzenia tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami albo na ich rzecz, a w przypadku godzin zajęć realizowanych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych - w ramach godzin ponadwymiarowych, o których mowa w art. 35 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2019 r. poz. 2215).
2. Dyrektor jednostki systemu oświaty ustala zasady zaliczania do wymiaru godzin poszczególnych zajęć realizowanych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu kształcenia.
Rozporządzenie nie daje nam żadnych wskazówek normatywnych dotyczących zasad wypłaty wynagrodzeń za godziny normatywne w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania szkół na podstawie §2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 marca 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 410 z późn. zm.). W tej kwestii moc decyzyjna przerzucona jest na organy prowadzące i dyrektorów szkół.
Jedno jest pewne: wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe powinno być wypłacane jeżeli z tygodniowego rozliczenia wykonanych prac, ustalonego przez dyrektora szkoły wynika, że nauczyciel wykonał pracę w wymiarze przekraczającym tygodniowy obowiązkowy wymiar zajęć.
Ministerstwo Edukacji Narodowej na swojej stronie wyjaśnia: kompetencja w zakresie ustalania zasad zaliczania do wymiaru godzin poszczególnych zajęć realizowanych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu kształcenia, w tym także zajęć realizowanych w ramach godzin ponadwymiarowych, należy do dyrektora jednostki systemu oświaty. Do kompetencji dyrektora należy również ustalenie zasad dokumentowania tej pracy. Nauczyciel otrzymuje zatem wynagrodzenie za zrealizowane w tym okresie godziny ponadwymiarowe ustalone zgodnie z zasadami określonymi przez dyrektora szkoły.
W przedstawionej sytuacji, jeżeli dyrektor jako pracodawca stwierdza, że pracownik nie zrealizował pensum w żadnym razie nie można uznać, że wykonał pracę w godzinach ponadwymiarowych. Sporne jest również to, czy nauczyciel wspomagający w ogóle realizuje swoje zadania i czy czasem nie powinien być na „postojowym”.
Te wszystkie kwestie są decyzją dyrektora (w porozumieniu z organem prowadzącym).
W ramach odpowiedzi na drugie pytanie, stwierdzić należy, że brak wykonania polecenia pracodawcy przez pracownika może w określonych sytuacjach kwalifikować się do nałożenia kary porządkowej zgodnie z art. 108 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1040 z późn. zm.). Art. 108 § 1 kp stanowi, że: Za nieprzestrzeganie przez pracownika ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy,[...] pracodawca może stosować:
1) karę upomnienia;
2) karę nagany.
Decyzja w tym zakresie należy do dyrektora szkoły.