Czy nauczyciel zatrudniony w publicznej szkole podstawowej od dnia 2 października 2023 r. na stanowisku wychowawca świetlicy w pełnym wymiarze godzin może rozpocząć przygotowanie do zawodu nauczyciela? W poprzednim roku tj. od 1 września 2022 r. do 31 sierpnia 2023 r. był zatrudniony w innej szkole na takim samym stanowisku w pełnym wymiarze. Na świadectwie pracy nie ma informacji czy w/w zostało wypłacone świadczenie na start. Nauczycielka nie uzyskała również karty oceny i twierdzi, że nie odbywała przygotowania do zawodu nauczyciela (tamten zakład był jej pierwszą praca w szkole). Czy powinniśmy wypłacić jej świadczenie na start? Czy nauczyciel może rozpocząć przygotowanie do zawodu w naszej szkole?

Zgodnie z art. 9a ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2023 r., poz. 984 z późn. zm.) nauczyciel nieposiadający stopnia awansu zawodowego, zwany nauczycielem początkującym, zatrudniony w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć zgodnie z wymaganymi kwalifikacjami oraz nauczyciel zatrudniony w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć na podstawie art. 10 ust. 3 odbywają przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze, o którym mowa w art. 9ca ust. 1. Z kolei przepis art. 9ca ust. 1 KN stanowi, że nauczyciel odbywa przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze 3 lat i 9 miesięcy.

Powyższe przepisy w sposób jednoznaczny nakładają na nauczyciela, który nie posiada stopnia awansu zawodowego, który jest jednocześnie zatrudniony zgodnie z kwalifikacjami w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązek realizacji przygotowania do zawodu. Niezależenie od daty nawiązania stosunku pracy nauczyciel rozpoczyna „z mocy ustawy” przygotowanie do zawodu. Przepisy Karty Nauczyciela nie wymagają składania żadnych wniosków.
Z kolei dyrektor szkoły jest zobowiązany do wyznaczenia mentora dla nauczyciela realizującego przygotowanie do zawodu.

Uwzględniając powyższe uregulowania warto wyjaśnić z poprzednią szkołą czy był wyznaczony mentor dla tego nauczyciela i czy rzeczywiście ocena pracy, o której mowa w art. 6a ust. 1db KN nie została wydana. Od tego będzie zależało, czy nauczyciel rozpocznie przygotowanie do zawodu w tej szkole, czy będzie kontynuował przygotowanie zawodowe. Niezależnie od tego dyrektor w nowej szkole powinien wyznaczyć mentora dla nauczyciela, a nauczyciel powinien realizować przygotowanie do zawodu. Nie może być sytuacji, w której nauczyciel nieposiadający stopnia awansu zawodowego nie realizuje przygotowania do zawodu.

Jeżeli nauczyciel w poprzedniej szkole, wbrew przepisom, nie realizował przygotowania do zawodu, to nie było podstaw do wypłaty świadczenia na start. Zgodnie z art. 53a ust. 1 KN nauczyciel, odbywający przygotowanie do zawodu nauczyciela, otrzymuje jednorazowe świadczenie na start w wysokości 1000 zł. Stosownie do art. 53a ust. 4 KN nauczyciel może otrzymać świadczenie na start w wysokości 1000 zł nie więcej niż jeden raz w okresie całego zatrudnienia. Ustalenie z poprzednią szkołą kwestii realizacji przygotowania do zawodu jest więc kluczowe. W przypadku, gdyby się okazało, że w poprzedniej szkole nie wypłacono świadczenia na start, to nauczycielowi powinno się wypłacić to świadczenie w aktualnej szkole.