Dyrektor szkoły na dzień dzisiejszy ma zatrudnionego jednego nauczyciela matematyki, który realizuje 27 h tygodniowo; 18/18 zgodnie z umową i 9/18 – godziny ponadwymiarowe. Na chwilę obecną konieczne jest przydzielenie kolejnych 2 godzin dot. zindywidualizowanej ścieżki kształcenia dla ucznia, jak również dłuższa absencja nauczyciela matematyki spowodowała potrzebę zatrudnienia drugiego nauczyciela matematyki. Czy można zabrać pierwszemu nauczycielowi godziny ponadwymiarowe bez jego zgody, które zostały przyznane 1 września zgodnie z arkuszem, i przydzielić drugiemu nowemu nauczycielowi?

Co do zasady, zgodnie z art. 29 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1320 z późn. zm.) umowa o pracę powinna określać wymiar zatrudnienia pracownika. W oświacie błędnie przyjęte jest, że wymiar ten wskazywany jest godzinowo, np. 18/18. Tymczasem wystarczyłoby wpisać, że nauczyciel zatrudniony jest na stanowisku właśnie nauczyciela w wymiarze 1 etatu.
Taki zapis otwiera dyrektorowi drogę do „żonglowania” zakresem czynności, czyli przydziałami godzin. Oczywiście nauczycielowi można przydzielić godziny tylko zgodnie z kwalifikacjami.
W przedstawionej sytuacji możliwe są następujące scenariusze:
• jeżeli nauczyciel ma prawidłowo zawartą umowę na wymiar etatu, a nie na godziny, wystarczy zmienić mu przydziały,
• w sytuacji, gdy w umowie ma wskazane godziny (np. 18/18), należy dążyć do zmiany umowy o pracę w drodze porozumienia stron, następnie zawrzeć ją prawidłowo i zmienić przydziały.
Zasadne więc będzie w danej sytuacji dokładne sprawdzenie dokumentacji osobowej nauczyciela i ustalenie sposobu, w jaki zawarto z nim umowę.
Co do nadgodzin, to zgodnie z art. 35 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2215 z późn. zm.) w szczególnych wypadkach, podyktowanych wyłącznie koniecznością realizacji programu nauczania, nauczyciel może być obowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością, których liczba nie może przekroczyć 1/4 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Przydzielenie nauczycielowi większej liczby godzin ponadwymiarowych może nastąpić wyłącznie za jego zgodą, jednak w wymiarze nieprzekraczającym 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.
Godzina ponadwymiarowa to nic innego jak przydzielona nauczycielowi godzina zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych powyżej tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych.
Nie są to godziny stałe i w razie konieczności można je „odebrać” jednej osobie i przydzielić innej. Wystarczy tylko dokonać zmian w arkuszu organizacji placówki.