Dyrektor szkoły, w związku z brakiem możliwości zatrudnienia w pełnym wymiarze, ograniczył w roku szkolnym 2021/2022 etat nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania, do wymiaru 0,5. W roku szkolnym 2022/2023 planowane jest również ograniczenie etatu do wymiaru 0,5. Nauczyciel w styczniu 2022 r. skończył 61 lat. Czy z uwagi na ochronę emerytalną możliwe jest ograniczenie etatu? Czy w przypadku odmowy wydania zgody ze strony nauczyciela na ograniczenie etatu konieczne będzie rozwiązanie stosunku pracy?

W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r., sygn. akt I PZP 4/06 wskazano, że art. 20 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1762) zawiera regulacje wyczerpujące i zupełne dotyczące przyczyn oraz trybu rozwiązywania stosunków pracy z mianowanymi nauczycielami, a jego prawidłowa wykładnia nie może niweczyć lub ograniczać wynikającej z tego przepisu kompetencji dyrektora szkoły do redukcji zatrudnienia wymuszonej obiektywnymi względami organizacyjnymi. Przepis art. 20 Karty Nauczyciela jest szczególnym i odrębnym od kodeksowego unormowaniem stosowanym wobec nauczycieli pozwalającym na dostosowanie stanu zatrudnienia do aktualnego rozmiaru zadań szkoły przez dopuszczenie możliwości rozwiązania stosunków pracy z nauczycielami w zamian za rekompensatę za utratę pracy czy to w postaci odprawy, czy przeniesienia w stan nieczynny z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Stosownie do art. 39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1320) pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Przyjmuje się, że zakaz wypowiedzenia umowy o pracę, odnosi się do stosunku pracy nawiązanego na podstawie umowy o pracę, nie dotyczy natomiast wypowiadania stosunków pracy opartych na innych niż umowa o pracę. W uzasadnieniu wyroku z dnia 2 sierpnia 2012 r. Sądu Najwyższego wydanego przez Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych, sygn. II PK 3/12 podkreślono fakt, iż Karta Nauczyciela nie zawiera wyraźnego wyłączenia zastosowania art. 39 KP do stosunków pracy mianowanych nauczycieli, nie może być uznane jako dorozumiane włączenie tego przepisu do stosowania w przypadku nauczycieli mianowanych.

Przepis art. 39 Kodeksu pracy nie znajduje w ogóle zastosowania do nauczycieli mianowanych. W stosunku do nauczyciela, o którym mowa w pytaniu będącego w okresie ochrony przedemerytalnej można zastosować procedurę z art. 20 w celu ograniczenia mu etatu.