Na jakich zasadach zatrudnić asystenta międzykulturowego w szkole dla dzieci z Ukrainy? Jak zatrudnić obywatela Ukrainy?

Na podstawie art. 165 ust. 7 i 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2021 r., poz. 1082) osoby niebędące obywatelami polskimi, podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do pomocy udzielanej przez osobę władającą językiem kraju pochodzenia, zatrudnioną w charakterze pomocy nauczyciela przez dyrektora szkoły. Pomocy tej udziela się nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy. Osobę władającą językiem kraju pochodzenia, tzw. asystenta międzykulturowego zatrudnia się na podstawie art. 7 Prawa oświatowego, zgodnie z którym status prawny pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach i placówkach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem osób, o których mowa w art. 15 (dotyczy asystenta nauczyciela), określają przepisy o pracownikach samorządowych

Oznacza to, że pomoc nauczyciela znająca język obcy uczniów będących cudzoziemcami będzie zatrudniona w charakterze pracownika samorządowego, a podstawą jej zatrudniania będzie Kodeks pracy. Pomoc nauczyciela nie musi mieć ani wyższego wykształcenia, ani wykształcenia pedagogicznego.

Zgodnie z art. 57 ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2022 r., poz. 583) w roku szkolnym 2021/2022 na stanowisku pomocy nauczyciela, o którym mowa w art. 165 ust. 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, może być zatrudniona osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego, jeżeli posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. Wymogu znajomości języka polskiego potwierdzonej dokumentem, o którym mowa w art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, nie stosuje się.

Z uwagi na fakt, że środki na zatrudnienie pomocy nauczyciela przekazuje organ prowadzący na wniosek dyrekcji szkoły, dyrektor powinien wystąpić z wnioskiem do organu prowadzącego. Dyrektor szkoły zatrudniający obywatela Ukrainy musi pamiętać o obowiązku wynikającego z art. 22 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Zgodnie z ww. przepisem obywatel Ukrainy nie potrzebuje zezwolenia na pracę w Polsce – jeżeli podmiot powierzający wykonywanie pracy powiadomi w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi. Przepisy dotyczy Ukraińców, którzy przebywają legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz tych, którzy wjechali na teren Polski od dnia 24 lutego 2022 r.