Od września 2012 roku etat w bibliotece będzie wynosił 15/30. Pracuje w niej n-el dyplomowany z 30-letnim stażem. Czy można mu zmienić warunki umowy. Czy musi się zgodzić? Czy muszę zapewnić mu dopełnianie etatu np. w kl.1-3 bo ma takie kwalifikacje, a tam pracują panie z krótszym stażem? To samo dotyczy n-la muzyki, który pracuje 25 lat, dyplomowany. W przyszłym roku mogę mu zapewnić jedynie 13/18 etatu i dopełnianie w innej szkole 4 godzin. Mogę dokonać takiej zmiany? Czy n-el musi się zgodzić? Jakie są możliwości prawne ww obu przypadkach, by uniknąć odwołań pracownika do sądu?

1. Biblioteka:

Po pierwsze trzeba sprawdzić, czy nauczyciel przypadkiem nie znajduje się w okresie ochronnym, jeżeli chodzi o nabycie wieku emerytalnego.

Art. 39 Kodeksu pracy:

Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje
nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu
uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. 

Tu należy pamiętać, że przepisy dot. wypowiadania umów stosuje się do tzw. wypowiedzenia zmieniającego (obniżenie etatu).

Jeżeli wykluczymy powyższą ochronę, wówczas można zastosować art. 20 ust. 1 pkt. 2 Karty Nauczyciela (zakładam, że nauczyciel jest zatrudniony przez mianowanie). Należy zastosować dokładnie procedury opisane w KN.

Nauczyciel, oczywiście nie musi się z tym zgodzić. Jeżeli nie zgodzi się na nowe warunki pracy, wówczas rozwiązujemy z nim stosunek pracy za trzymiesięcznym wypowiedzeniem (+odprawa). Może on również złożyć w tej sytuacji wniosek o przeniesienie w stan nieczynny.

Co do dopełnienia etatu w klasach I-III, wszystko zależy od sytuacji prawnej zatrudnionych tam nauczycielek. Staż pracy nie jest najważniejszym kryterium. Przy doborze pracowników do zwolnienia czy też do obniżenia etatu, należy barć pod uwagę przede wszystkim formę zatrudnienia, wykształcenie, potrzebne nam kwalifikacje, jakość świadczonej pracy, absencję pracowników i na samym końcu stan rodzinny i materialny. 

Chcąc zapewnić etat nauczycielowi biblioteki, zwalniając którąś z pań (zwłaszcza, jeżeli są również zatrudnione przez mianowanie), trzeba mieć mocne argumenty przemawiające za taką zamianą. 

2. Muzyka:

art. 20 ust. 1 pkt. 2 KN. Nie musi się zgodzić. Przy zmianach organizacyjnych wynikających np. z mniejszej liczby oddziałów w szkole czy też zmiany planu nauczania, mając do zwolnienia czy też redukcji godzin jednego nauczyciela, nie ma problemu z dokonywaniem wyboru pracownika. Dyrektor nie musi też zapewnić nauczycielowi uzupełniania etatu w innej szkole. 

Przy stosowaniu art. 20 KN należy pamiętać o jego ust. 5a:

5a. O zamiarze wypowiedzenia nauczycielowi stosunku pracy z przyczyn określonych w ust. 1 pkt 2 dyrektor szkoły zawiadamia reprezentującą nauczyciela zakładową (międzyzakładową) organizację związkową, która w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia może zgłosić na piśmie dyrektorowi szkoły umotywowane zastrzeżenia. 
 

Nie da się uniknąć odwołań do sądu pracy. Zwalniani nauczyciele (zwłaszcza ci z długim stażem) często czują się potraktowani niesprawiedliwie. Dlatego dyrektor podejmując decyzje kadrowe, musi kierować się zasadami wymienionymi wyżej. Nie można brać pod uwagę jedynie jednej przesłanki, np. stażu pracy. Sąd z pewnością podważy taki dobór kryteriów zwalniania.