Proszę o procedurę połączenia dwóch bibliotek w jedną w szkołach ponadgimnazjalnych znajdujących się w jednym budynku. Jedna biblioteka należy do liceum ogólnokształcącego, a z drugiej korzystają uczniowie zespołu szkół (technikum, liceum ogólnokształcące, zawodówka). Obie wymienione szkoły znajdują się w jednym budynku i podlegają pod jeden organ prowadzący, ale są odrębnymi szkołami ze swoją administracją oraz kadrą.

W aktualnym stanie prawnym nie ma możliwości połączenia bibliotek szkolnych funkcjonujących w dwóch różnych szkołach prowadzonych przez ten sam organ prowadzący (niezależnie od tego, gdzie się one mieszczą).

Biblioteka szkolna działa na podstawie ustawy o bibliotekach¹, przepisów ogólnych oraz aktów prawa dotyczących oświaty.

Ustawa o bibliotekach ustala ogólne ramy organizacji i funkcjonowania bibliotek szkolnych. Zgodnie z art. 22 tej ustawy, biblioteka szkolna służy realizacji programów nauczania i wychowania, edukacji kulturalnej i informacyjnej dzieci i młodzieży oraz kształceniu i doskonaleniu nauczycieli, a zasady jej organizowania i działalności określają odrębne przepisy² . Przepis art.22 zawiera definicję funkcjonalną biblioteki szkolnej, określającą tę jednostkę poprzez wskazanie jej zadań oraz użytkowników.

Z organizacyjnego punktu widzenia biblioteka szkolna jest integralną jednostką – pracownią szkoły publicznej. Działa w strukturze szkoły publicznej, ale nie jest jej samodzielnym podmiotem (jest niesamodzielną jednostką organizacyjną szkoły).

Szczegółową organizację biblioteki szkolnej i zadania nauczyciela bibliotekarza określa się, zgodnie z potrzebami danej szkoły, w jej statucie³ . Projekt statutu szkoły przygotowuje rada pedagogiczna, a uchwala rada szkoły. Zasady funkcjonowania biblioteki szkolnej doprecyzowuje regulamin, w którym powinny znaleźć się prawa i obowiązki użytkowników, warunki korzystania ze zbiorów bibliotecznych itp.

Art. 13 ustawy o bibliotekach daje uprawnienia organizatorowi biblioteki ( jednostce samorządu terytorialnego) do dokonania jej połączenia, podziału lub likwidacji. Nie ma jednak zastosowania do bibliotek szkolnych, bowiem przepis ust. 6 tego artykułu wyłącza możliwość objęcia aktem połączenia, podziału lub likwidacji biblioteki szkolnej ⁴ . W orzecznictwie wskazuje się, że przepis art. 22 ustawy o bibliotekach (...) w związku z art. 67 ust 1 ustawy o systemie oświaty⁵  (...) daje podstawę do przyjęcia, że biblioteka szkolna jest pracownią szkoły, a jej organizacja i stworzenie uczniom możliwości korzystania z niej, jest obligatoryjne.
Biblioteka szkolna jest obowiązkową pracownią każdej szkoły.

W przedstawionej sytuacji można natomiast rozważyć możliwość likwidacji jednej ze szkół – funkcjonującego samodzielnie liceum ogólnokształcącego.

W skład zespołu szkół, jak wynika z opisu sprawy, wchodzi już jedno liceum ogólnokształcące. Likwidację liceum ogólnokształcącego (samodzielnego) należałoby przeprowadzić zgodnie z procedurą określoną w art.59 ustawy o systemie oświaty. Uczniom likwidowanej szkoły organ prowadzący zapewniłby możliwość kontynuowania nauki w szkole tego samego typu, czyli w liceum ogólnokształcącym działającym w zespole szkół i mieszczącym się w tym samym obiekcie szkolnym. Mówiąc prościej, nastąpiłoby przeniesienie kształcenia z liceum ogólnokształcącego funkcjonującego samodzielnie do liceum ogólnokształcącego w zespole szkół. Ponadto organ prowadzący musiałby wypełnić także inne warunki określone w tym przepisie. Jest on obowiązany do, co najmniej na 6 miesięcy przed terminem likwidacji, zawiadomienia o zamiarze likwidacji szkoły: rodziców uczniów (w przypadku szkoły dla dorosłych – uczniów), kuratora oświaty oraz organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego właściwego do prowadzenia szkół danego typu.

W związku z nowelizacją ustawy o systemie oświaty – ustawa z dnia 29 grudnia 2015r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw( Dz.U. z 2016r. poz.35), szkoła publiczna prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego może być zlikwidowana po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty (obowiązuje od 23 stycznia 2016r.)

Warto zwrócić także uwagę, iż na gruncie obowiązujących aktualnie przepisów ustawy o systemie oświaty, nie można włączyć do istniejącego zespołu szkół, w skład którego wchodzi już liceum ogólnokształcące, kolejnego liceum ogólnokształcącego (samodzielnego). Zgodnie z art. 58 w związku z art.62 ustawy o systemie oświaty organ prowadzący nie może włączyć do zespołu szkół, w skład którego wchodzi już określony typ szkoły, szkoły tego samego typu.
W wyniku likwidacji liceum ogólnokształcącego pozostałaby w zespole szkół biblioteka, do której można by, o ile byłaby taka potrzeba, przenieść nauczycieli bibliotekarzy ze likwidowanej szkoły. Majątek likwidowanej szkoły, w tym księgozbiór biblioteczny, przejąłby zespół szkół.

Podstawa prawna:

¹ Ustawa z dnia 27 czerwca 1997r. o bibliotekach (tekst jedn. Dz.U. z 2012r. poz.642 z późn.zm.), zwana dalej ustawą o bibliotekach.

² Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół ( Dz.U. z 2001r. Nr 61, poz. 624 z późn.zm.).

³ Załączniki do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001r. w sprawie ramowych statutów (…).

⁴ Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 kwietnia 2000r. sygn. II SA/Wr 991/98.

⁵ Art.67 ust.1 ustawy o systemie oświaty: „ do realizacji zadań statutowych szkoła publiczna powinna zapewnić uczniom możliwość korzystania z biblioteki.