W szkole pracuje nauczycielka, która już w marcu osiągnie wiek emerytalny (60 lat). Jak długo trwa ochrona przedemerytalna? Ponadto – czy ochrona przedemerytalna przysługuje do czasu uzyskania wieku emerytalnego (60 lat), czy do czasu, aż nauczyciel przejdzie na emeryturę, mając nawet ponad wiek emerytalny? Pytam dlatego, że moja nauczycielka, pomimo wieku, nie zamierza jeszcze skorzystać z uprawnień emerytalnych. Jeśli tak się stanie, czy mam prawo w nowym roku szkolnym ograniczyć jej zatrudnienie do połowy pełnego etatu? W mojej szkole nastąpi reorganizacja.

Zgodnie z art. 39 ustawy z dnia z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1320 ze zm.) pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Celem zakazu rozwiązywania umów z pracownikami w wieku przedemerytalnym jest umożliwienie kontynuowania zatrudnienia w celu nabycia prawa do emerytury. Aktualnie granica wieku emerytalnego dla kobiet została ponownie w 2016 r. wyznaczona na 60 lat. W związku ze zmianą wieku emerytalnego przepisy przejściowe z art. 28 i art. 29 ustawy z 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r., poz. 38) regulowały sytuację prawną pracowników, obejmując niektórych szerszą ochroną czasową. Przepisy te stosuje się, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy z dnia 16 listopada 2016 r., tj. w dniu 1 października 2017 r., pracownicy byliby objęci okresem ochronnym. Zakładając, że nauczycielka urodziła się w marcu 1962 r., to 1 października 2017 r. miała ukończone 55 lata i 5 miesięcy i nie była objęta ochroną przedemerytalną.

Podkreślenia wymaga, że przepis art. 39 Kodeksu pracy chroni pracowników w wieku przedemerytalnym, ale nie zapewnia ochrony osobom, które po osiągnięciu wieku emerytalnego pozostają na rynku pracy lub ponownie na niego wkraczają. Oznacza to, że po osiągnięciu przez nauczycielkę wieku emerytalnego przepis art. 39 Kodeksu pracy nie będzie miał do niej zastosowania i nie będzie ona objęta ochroną przed wypowiedzeniem stosunku pracy.

W trakcie planowania arkusza organizacyjnego na nowy rok szkolny 2022/2023 nauczycielka nie będzie już objęta ochroną przedemerytalną i jeżeli nastąpią zmiany organizacyjne wymagające ograniczenie jej etatu, dyrektor szkoły może jej to zaproponować. Jednocześnie wymaga dodania, że z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, iż osiągnięcie wieku emerytalnego nie stanowi samodzielnej przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem.